اشارات اسلامی و سامی در روایات باستانی/ شاهنامه

  • سال انتشار: 1395
  • محل انتشار: دوفصلنامه ادبیات پهلوانی، دوره: 3، شماره: 5
  • کد COI اختصاصی: JR_HEROIC-3-5_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 235
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

حمیدرضا اردستانی رستمی

چکیده

بخشی از ادبیات فارسی را روایاتی شکل داده که درون­مایه آنها متعلّق به ایران باستان است؛ امّا این داستان‌ها از اشارات و عناصرِ اعتقادیِ اسلامی و یـا سامی بـرکنار نمانده و حتّی بـه شاهنامه کـه حماسه ملّی ایرانیان انگاشته می­ شود راه یافته است؛ چنان­که در آن، اندیشه‌های گنوسی‌وار متعلّق به عرفای صدر مسیحیّت در رفتار کسانی چون ایرج  و کیخسرو ـ همچون شریر دانستنِ جهان و تنِ آدمی ـ دیده می‌شود. شاید این باورها از مسیحیّت وارد مانویّت شده و از آن­جا به شاهنامه راه یافته باشد. هم­چنین از زبان شخصیّت‌های ایـرانیِ زردشتی، سخنانی با درون‌مـایه قـرآنی، چون بی ­نیازیِ یزدان از فرزند یا باور به فرشته ­ای اسلامی مانند عزرائیلِ «جـان­ستـان» دیده می ­شود؛ در حالی­ که بنا بر دیدگاه ­های دینی کهنِ ایرانی، اورمزد دارای فرزندانی چون آذر و سپندارمذ است و دیـوی به نـام استویهاد جان مردمان را می­ستاند. پـژوهشِ پیشِ رو چنین تأثیر­پذیری را از باور و اندیشه­ های غیر ایرانی، در شاهنامه بررسی کرده است.

کلیدواژه ها

Shahname, allusion, islamic themes, ancient narratives., شاهنامه, اشارات اسلامی, روایات ایرانی.

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.