مطالعه نقش‌مایه‌های گیاهیِ اساطیری و مقدس در تزئینات گچبری مسجد سیمره
- سال انتشار: 1398
- محل انتشار: دو فصلنامه هنرهای صناعی اسلامی، دوره: 4، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_JIC-4-1_012
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 296
نویسندگان
دانشجوی دکتری باستانشناسی، دانشکده هنر و معماری دانشگاه بوعلیسینا همدان، ایران
دانش آموخته دکتری باستان شناسی، دانشکده هنر و معماری دانشگاه بوعلیسینا همدان، ایران
دانش آموخته کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشگاه پیام نور تهران، ایران
چکیده
مطالعه نویافته های باستانشناسی اهمیت فراوانی در روشن شدن زوایای مبهم یک فرهنگ یا تأثیر و تأثرات آن دارد. از جمله یافته های با اهمیت کاوش های باستانشناسی شهر سیمره، کشف مسجد این شهر و تزئینات گچبری آن با مضامین متنوع گیاهیست. باتوجه به پیشینه ساسانی شهر سیمره و تأثیر مستقیم هنر گچبری دوره ساسانی بر تزئینات گچبری مسجد سیمره، اهداف اصلی پژوهش حاضر شناسایی و گونه شناسی نقوش گیاهی گچبریهای مسجد شهر سیمره و پی بردن به معانی اساطیری و مقدس آنهاست. بر این اساس سؤالات اصلی پژوهش عبارتند از 1ـ نقوش گیاهی با پیشینۀ اساطیری به کار رفته در تزئینات گچبری مسجد سیمره کدام اند؟ 2ـ بهکاربردن این نقوش در تزیینات گچبری مسجد و فضای دینی و اسلامی آن چگونه تبیین میشود؟ نتایج پژوهش نشان میدهد که نقوش گیاهی مقدس گچبریهای مسجد سیمره عبارتند از انار، تاک، کنگر، نخل، نیلوفر، درخت کاج و میوه بلوط. در میان فرهنگ ملل مختلفِ پیش از اسلام، انار، تاک، نخل و کاج، نماد باروری، فناناپذیری و برکت و به همین صورت نیلوفر، میوه بلوط و کنگر نمادهای حیات، امنیت و باروری، پیروزی و توفق بر مشکلات است. علاوه بر این با توجه به استقرار دولت ساسانی در منطقه سیمره نقوش گچبریهای بکاررفته در مسجد سیمره، برگرفته از نقوش گچبریهای ساسانی البته، با پرهیز از نگاه اساطیری و نمادین پیش از اسلاماند. بنابراین نقوش گیاهی تزئینات گچبریهای مسجد سیمره به لحاظ شکل و فرم برگرفته از هنر گچبری دوره ساسانی؛ اما به لحاظ مفهومی و محتوایی براساس آموزههای اسلامی خالی از مضامین اساطیری دوره ساسانیاند. بهمنظور دستیابی به نتایج فوق از روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از بررسیهای میدانی و مطالعه منابع مکتوب انجام شده است.کلیدواژه ها
Seymareh mosque, stucco decorations, herbal patterns, mythological motifs., مسجد سیمره, تزئینات گچبری, نقوش گیاهی, نقش‌مایه‌های اساطیری.اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.