محمد خدایاری فرد - دانشگاه تهران
احمد منصوری - دانشگاه تهران
محمد علی بشارت - دانشگاه تهران
مسعود غلامعلی لواسانی - دانشگاه تهران

اختلال اضطراب فراگیر یکی از اختلال­های مزمن و ناتوان­کننده است که نگرانی بیش­ازحد و کنترل ناپذیر ویژگی اصلی آن محسوب می‌شود. عوامل زیستی و روان­شناختی متعددی می­توانند سبب ایجاد و تداوم این اختلال و نگرانی شوند. تاکنون مدل­های رفتاری، شناختی، فراشناختی و هیجانی متفاوتی دربارۀ این اختلال و نگرانی معرفی‌شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی مروری مدل­های نظری موجود دربارۀ اختلال اضطراب فراگیر و نگرانی انجام گرفت. کلیدواژه‌های مرتبط به موضوع پژوهش در پایگاه­های معتبری مانند Science Direct، Elsevier، Google Scholar، PubMed، SID و Magiran جستجو گردید و شش مدل از بین پژوهش­هایی که بین سال­های 2016-1990 منتشر شده بودند، انتخاب شد. به‌عبارت‌دیگر، بررسی ادبیات پژوهش نشان داد که مدل­های اجتناب­ شناختی(برکووک، 1994)، فراشناختی(ولز، 1995)، تحمل­ناپذیری بلاتکلیفی(دوگاس و همکاران، 1998)، بدتنظیمی هیجانی(منین و همکاران، 2002)، مبتنی بر پذیرش(رومر و ارسیلو، 2002) و مدل یکپارچه‌شده(رومر، ارسیلو و بارلو، 2002) از مهم‌ترین مدل­های مطرح­شده دربارۀ نگرانی و اختلال اضطراب فراگیرند. اگرچه بررسی ادبیات پژوهش بیانگر شواهد تجربی حمایت­کننده­ای از مؤلفه‌های اصلی این مدل­هاست، اما شواهد متناقضی نیز وجود دارد. بسیاری از این مؤلفه‌ها اختصاصی اختلال اضطراب فراگیر نیستند و در بسیاری از اختلال­های دیگر نیز اتفاق می­افتند. به‌علاوه، همبودی این اختلال با سایر اختلال­های دیگر معمول می­باشد. ازاین‌رو، نتایج پژوهش حاضر بیانگر اهمیت تدوین مدل­های فراتشخیصی می­باشد.

Cognitive avoidance, generalized anxiety disorder, intolerance of uncertainty, emotional dysregulation, worry., اجتناب شناختی, اختلال اضطراب فراگیر, بدتنظیمی هیجانی, تحمل‌ناپذیری بلاتکلیفی, نگرانی.