تحلیل خطر احتمالی زمینلرزه با در نظر گرفتن مفهوم ریسک محوری (مطالعه موردی الفین ۱۴)

زمینه و هدف: سالانه پژوهشهای زیادی در رابطه با تحلیل خطر لرزهای با استفاده از روش احتمالی در تمامی نقاط جهان و ایران انجام میشود که معمولا در فرضیات اولیه تحلیل و یا نرمافزار مورداستفاده، متفاوت هستند. از سوی دیگر، هرساله مقالات فراوانی حاوی روشهای جدید پهنهبندی خطر زلزله ارایه میشود که البته تاکنون بررسیهای مذکور به محاسبه نقشههای پهنهبندی خطر زلزله، برای تمام مناطق ایران نپرداخته است. از این روی، شناخت روشهای بهروزی که بتوان بر اساس راهکارهای ارایهشده در این منابع نقشههای خطر لرزهای را برای کشور ایران بهروز کرد، ضروری است. روش: با بررسی چندین استاندارد ملی و بینالمللی (ASCE ۰۷ UBC-۹۷, API۶۵۰, IBC, ، ۰۳۸ ) معتبر در سطح ایران و جهان به مقایسه آنها پرداخته و نتایج حاصل از برآورد تحلیل خطر و پارامترهای مربوط در هریک از این منابع، مورد مقایسه قرار خواهد گرفت. بنابراین با اجرای تحلیل خطر بر روی ساختگاهی مشخص به نقاط قوت و ضعف هر استاندارد با جمعآوری دادههای مربوط به لرزهخیزی سایت ۲ پارس­جنوبی، نتایج با یکدیگر مقایسه شدهاند. از این رو برای اجرای این امر، پیشنیازها شامل مرور وضعیت لرزهخیزی و پراکندگی زمینلرزههای گستره طرح، شرایط تکتونیکی و گسلهای فعال ساختگاه، جمعآوری و توسعه یک بانک داده یکپارچه و جامع از چشمههای لرزهای منطقه مورد مطالعه، تعیین سازوکار گسلها، هندسه پهنههای لرزه­زا، طول گسیختگی و حداکثر زلزله منتسب به هر چشمه است. یافتهها: با استفاده از نقشههای زمینشناسی و توپوگرافی، اطلاعات موجود در خصوص لرزهخیزی منطقه، جمعآوری گردید و بازدیدهای صحرایی در گستره طرح تا شعاع تقریبی ۲۰۰ کیلومتر در چندین مسیر انتخابی صورت گرفت. در طی بازدیدهای صحرایی، گسلهای موجود در منطقه شناسایی و مشخصات آنها تعیین شده و بر اساس نقشه گسلها و لرزهخیزی گستره مورد مطالعه ساختگاه، پارامترهای لرزهخیزی و تحلیل خطر زمینلرزه به روش احتمالی محاسبه و بیشینه شتاب جنبش نیرومند زمین و طیف پاسخ طراحی برای سطوح مختلف لرزهای بر طبق دستورات هریک از استانداردها تعیین شده است. نتیجهگیری: برآورد زلزله در ASCE۷-۵ & ۱۰، IBC، API۶۵۰ برای دوره بازگشت ۲۴۷۵ سال است (احتمال فروریزش یکنواخت با این فرض که هیچگونه عدم قطعیتی در ظرفیت فروریزش یک سازه وجود نداشته باشد)، اما در ASCE۷-۱۰ چون برآورد زلزله بر اساس مفهوم ریسک محوری است (در حقیقت عدم قطعیت در ظرفیت فروریزش وجود دارد)، منجر به طراحی سازههای با خطر یکسان فروریزش میشود. طیف طرح این استاندارد تحت تاثیر انتگرال ریسک (ادغام منحنی خطر با منحنی شکنندگی)، متفاوت از طیف با احتمال فراگذشت ۲% در ۵۰ سال است. بنابراین استانداردASCE۷ به دلیل استفاده از مفهوم جدید در ارتباط با برآورد زلزله نسبت به سایر استانداردها، از برتری نسبی برخوردار است.

کلیدواژه ها:

earthquake hazard Analysis ، IBC standard ، ASCE۷ standard ، UBC۹۷ standard ، API۶۵۰ standard ، Seismicity. ، تحلیل خطر زلزله ، استاندارد IBC ، استاندارد ASCE۷ ، استاندارد UBC۹۷ ، استاندارد API۶۵۰ ، لرزهخیزی