حمید عطایی نظری - استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

رساله «جبر و قدر » یا «جبر و اختیار » نگاشته خواجه نصیرالدین طوسی (د: ۶۷۲ ه .ق.) جستاری است با رویکردی خردگرایانه به مساله مختار بودن یا نبودن انسانها که از مآثر و مواریث ارزشمند فلسفی _ کلامی شیعه قلمداد می شود. این رساله مختصر تا کنون چند مرتبه در قالب های گونا گون به طبع رسیده است که در نوشتار حاضر به معرفی آنها پرداخته می شود. آخرین ویراست عرضه شده از این رساله که بر بنیاد چاپ سنگی آن و تصحیح مرحوم مدرس رضوی فراهم آمده است به تازگی از سوی نشر مجمع ذخایر اسامی انتشار یافته. معرفی و بررسی و نقد این ویراست موضوع اصلی مقاله پی شرو قرار گرفته است. در یک ارزیابی کلی، این ویراست، تصحیحی نااستوار و نامنقح از متن اثر و طبعی نامطبوع و نامقبول از آن است که بر اشکالات چندگانه و چندگونه ای مشتمل است.

خواجه نصیرالدین طوسی، جبر و اختیار، قضا و قدر، تصحیح انتقادی، محمود نعمتی