بررسی هندسه بلوک های شهری در میزان آسایش حرارتی فضای باز در دوره گرم سال (مطالعه موردی: شهر همدان)

عوامل متعددی بر کیفیت فضاهای باز شهری و در نتیجه افزایش مطلوبیت و پویایی شهرها تاثیرگذار است که از مهمترین این عوامل آسایش حرارتی است که خود متاثر از عوامل محیطی و اقلیمی شهرها است. هندسه و چیدمان بلوک های شهری به شدت بر شرایط خرده اقلیم های محلی تاثیرگذار است. در این پژوهش با هدف بررسی تاثیر هندسه متداول بلوک های شهری در میزان آسایش حرارتی محیط خارج در دوره گرم و تابستانی شهر همدان، پنج هندسه متداول از بلوک های شهری (بلوک های منفرد شمالی- جنوبی، بلوک های منفرد شرقی- غربی، بلوک های خطی شمالی- جنوبی، بلوک ها به صورت خطی با چیدمان شرقی- غربی و بلوک ها به صورت حیاط مرکزی) به عنوان پنج خرده اقلیم شهری متفاوت انتخاب شد و تاثیر هندسه هر یک از این اشکال در میزان آسایش حرارتی در شرایط آب و هوایی بسیار گرم و تابستانی شهر همدان مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت. جهت شبیه سازی خرده اقلیم های مورد نظر و مقایسه و ارزیابی میزان آسایش حرارتی خارج، از نرم افزار انویمت (ENVI-met) به عنوان یکی از کامل ترین نرم افزارهای شبیه سازی در حوزه خرده اقلیم های شهری استفاده شده است. چهار عامل دمای هوا، دمای متوسط تشعشعی، رطوبت نسبی و سرعت جریان باد به عنوان مهمترین عوامل موثر بر آسایش حرارتی در فضای باز در فضای مرکزی و مشترک بلوک های مورد نظر برای سه ساعت ۰۹:۰۰، ۱۳:۰۰ و ۲۱:۰۰ به عنوان نمایندهای از ساعات پر تردد طول روز استخراج گردیده است. همچنین از شاخص میانگین آرای پیش بینی شده (PMV) به عنوان یکی از جامع ترین روش های تخمین آسایش حرارتی محیط خارج بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در فصل تابستان آسایش حرارتی در ساعاتی که تابش خورشید وجود دارد بیشتر تحت تاثیر این عامل است و هرچه سایه اندازی در محل بیشتر باشد شرایط آسایشی بهتری حاکم است. همچنین سرعت جریان باد در این فصل پس از تابش خورشید به عنوان عاملی بسیار مهم در جهت بهبود شرایط حرارتی محیط مطرح است. در مجموع از میان پنج هندسه یاد شده، بلوک ها به صورت حیاط مرکزی شرایط مناسب تری از نظر آسایش حرارتی محیط خارج و شاخص PMV را دارا است.

کلیدواژه ها:

آسایش حرارتی ، هندسه بلوک های شهری ، دمای متوسط تشعشعی (Tmrt) ، شاخص PMV