بررسی تطبیقی گیاهان مقدس و اسطورهای در هنر صدر اسلام و پیش از اسلام (هخامنشی و ساسانی) با تاکید برنقش برجسته ها

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: فصلنامه معماری شناسی، دوره: 2، شماره: 12
  • کد COI اختصاصی: JR_ARCH-2-12_021
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 1287
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

علیرضا مشبکی اصفهانی

عضو هییت علمی گروه معماری دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

نرگس صفایی

کارشناس ارشد پژوهش هنر، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

سرزمین باستانی ایران خاستگاه بسیاری از گیاهان و درختان بوده است. تنوع اقلیمی در کنار پیشینه ی کهن فرهنگی ایران و نیز استفاده گسترده از انواع گیاهان در نظام های غذایی و پزشکی ایرانیان باعث شده تا این مردمان در طی اعصار ارزش ویژهای برای گیاهان قایل شوند. همچنین به علت تاثیرگذاری ادیان مختلف در فرهنگ ایرانیان نقش مایه گیاهان اساطیری و مقدس از منظر آیین ها هم بررسی شده است. هدف این تحقیق کاربردی بوده و در ابتدا ضمن شناسایی ساختار نمادین سه گونه از پرکاربردترین گیاهان باستانی (گل نیلوفر آبی-گل انار، درخت نخل، برگ کنگر) به چگونگی پیدایش آنها و تاثیرشان بر هنرهای صدر اسلام (تذهیب، تشعیر، مینیاتورو...) و پیش از اسلام (هخامنشیان و ساسانیان) در زمینه ی هنر نقش برجسته پرداخته است. سپس به تحلیل این نقوش درجهت شناسایی زیر ساخت های فرهنگی و اندیشه و تمدن آنها پرداخته شده است. داده های پژوهش حاضر به روش توصفیی– تاریخی سامان یافته است، گرد آ وری اطلاعات نیز به روش کتابخانه ای و میدانی تنظیم شده است. یافته های این تحقیق مبنی بر این است که استاده از نقوش گیاهان اساطیری و مقدس در هنر صدر اسلام و پیش از اسلام (هخامنشیان و ساسانیان)، ورای جنبه ی تزیینی، کاربرد نمادین واعتقادی داشته و به عبارتی ریشه در باورهای مذهبی این ادوار دارد. نمادهایی که بیانگر شکوه و برکت، خیر خواهی، باروری، جاودانگی، مانایی و هم چنین دوام سلطنت و قدرت بوده اند. هم چنین در گوشه هایی از هنر ا ین دوران های طلایی تاثیرپذیری از تمدن های مجاور بین النهرین، روم و یونان نیز دیده می شود و می توان استنتاج کرد اسطوره و آیین نقش بسزایی در پیدایش المان های اصلی هنرهای در اسلام، هخامنشی و ساسانی که بر گرفته از طبیعت بوده را داشته اند.

کلیدواژه ها

گیاهان مقدس، اساطیر، هنر در اسلام، هنر پیش از اسلام (هخامنشی و ساسانی)

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.