«قدرت تامه» شرط انشاء، فعلیت یا تنجز؟
- سال انتشار: 1398
- محل انتشار: فصلنامه فقه و اصول، دوره: 51، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_FIQH-51-1_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 442
نویسندگان
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
چکیده
قدرت از شرایط عامه تکلیف محسوب میگردد که گاه به لحاظ عجز از جمع امتثال بین تکالیف در نظر گرفته میشود و از آن به عنوان قدرت تام (قدرت شرعی) نام برده میشود. پرسش این است که عجز از جمع بین دو تکلیف در مقام امتثال در چه مرحلهای از مراحل حکم (انشاء، فعلیت و تنجز) تأثیر دارد. در این خصوص سه مسلک عمده در بین اصولیان شکل گرفته است: مرحوم آخوند و شهید صدر قائلاند که قدرت شرعی، شرط برای مرحله انشاء است، مرحوم نائینی قدرت شرعی را مربوط به مرحله فعلیت میداند؛ امام خمینی، شیخ حسین حلی و محقق تهرانی برآنند که قدرت شرعی محدد مرحله تنجز است و در دو مرحله سابق اثری ندارد. در این جستار، ضمن بیان نظرات و تقریرات مختلف در مورد مسالک سهگانه و بیان اشکالات مربوط به هر یک از این نظرات، به این نتیجه رسیدهایم که اوّلاً در قدرت عقلی باید در مرحله جعل و انشاء تصرف نمود و این مرحله را محدود کرد زیرا خطاب مطلق نسبت به عاجزین، دارای عنوان داعویت و زاجریت نیست و به تکلیف ما لا یطاق و لغویت میانجامد؛ ثانیاً قدرت تامه و شرعی که همان جمع بین دو تکلیف متزاحم است در مرتبه تنجز دخیل است ؛چراکه در موارد تزاحم، سیره عقلا بر آن است که تکالیف را متوجه خود میبینند و در پی علاجی در مقام امتثال برمیآیند.کلیدواژه ها
قدرت تامه, قدرت شرعی, تزاحم, مرحله انشاء, مرحله فعلیت, مرحله تنجزاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.