کیفیّت تحقّق «علم» در گزاره های شرعی

یکی از مسائل اصول ‏فقه که متکفّل تحصیل ابزار مناسب به منظور کشف احکام شرعی محسوب می‌گردد، «حجّیت قطع» است. مشهور اصولیان برآنند که قطع اصولی دارای حجّیت ذاتی است و به همین لحاظ آن را مبنای شناخت در فقه و اصول دانسته و به اشتباه بر آن اطلاق «علم» می‏کنند. اما بسیاری از اصولیان متأخر، منکر حجّیت قطع اصولی شده و مبنای حجّیت را وصول به حکم واقعی دانسته‌اند، نه صرف حالت نفسانی مکلّف. از همین‌رو، لازم است مبنای شناخت را در فقه و اصول، قطع به شرط مطابقت با واقع یا همان قطع منطقی قرار داد که این، همان معنای دقیق و اصطلاحی «علم» است. امّا مسئله مهم‏تر آن است که چگونه می‏توان به گزاره‏های شرعی، قطع منطقی یا همان علم پیدا کرد؟ به نظر می‏رسد تنها راه مطمئن برای علم به معارف دستوری دین، استماع از شارع مقدّس یا مخبر صادق باشد.

کلیدواژه ها:

تحقّق علم ، اعتبارات وحیانی ، علم ، قطع ، قطع اصولی ، قطع منطقی ، ادراکات اعتباری