خسرو باقری - فلسفه تعلیم و تربیت دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تهران
سمیرا حیدری - فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه تهران و مدرس دانشگاه

هدف از انجام این پژوهش ارائۀ الگویی نظری در برنامه درسی آموزش حرفه‌ای براساس فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران است. روش پژوهش کیفی از نوع تحلیلی – استنتاجی است؛ بدین معنا که براساس الگوی استنتاجی فرانکنا از قرار گرفتن اهداف و مبانی در کنار هم اصولی استخراج شده است. ابزار جمع‌آوری داده‌ها فیش‌برداری است. جامعه تحلیلی این پژوهش فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی در ایران و کلیه منابع موجود در زمینه آموزش حرفه‌ای است، نمونه‌گیری از این جامعه به‌طور هدفمند براساس عناصر برنامه درسی آموزش حرفه‌ای صورت گرفته است. روش تحلیل داده‌ها دسته‌بندی، کدگذاری و تفسیر بوده که به‌طور مستمر و همزمان با جمع‌آوری داده‌ها انجام شده است. یافته‌های حاصله حاکی از این است که اهداف آموزش حرفه‌ای عبارتند از: پاکی، سلامت، قوت جسمانی، دانشِ کسب مهارت و بینش نسبت به حرفه‌ها و ارتقای روحیۀ مشارکت‌پذیری در حین آموزش حرفه‌ای. علاوه بر این برخی اصول مستخرج از الگوی نظری در بخش محتوای آموزش حرفه‌ای عبارتند از ارتقای درک و فهم در مورد اصول ایمنی در کار و حرفه، ارتباط محتوا با موضوع مورد مطالعه، توأم کردن شواهد و دلایل حاکی از مطابقت علم با عالم واقع درباب علوم زمینه‌ای حرفه‌ها، کاوش در ابعاد تاریخی و اجتماعی حرفه‌ها، ارتباط محتوا با نیازهای حرفه‌ای آیندۀ شاگردان، لحاظ کردن جنبه‌های دانش، مهارت و بالاخره بینش نسبت به کار و حرفه. در بخش یادگیری نیز این اصول عبارتند از: ایجاد زمینه‌های فرضیه‌پروری، تعامل یادگیرندگان با یکدیگر و دارا بودن فضل در کمک به همسالان. در بخش یاددهی این اصول عبارتند از: پیدایش عمل ماهرانه و تحول در بینش نسبت به حرفه، تذکر مضامین اسلامی در زمینۀ کار و حرفه، ایجاد زمینه‌های مناسب در حین آموزش برای پرورش روحیه مشارکت‌پذیری، داشتن دید جامع‌نگر در فرآیند یاددهی، برقراری عدالت تربیتی در حین آموزش حرفه‌ای، تناسب تکلیف در زمینۀ کار و حرفه با توان و ظرفیت یادگیرندگان؛ و نهایتا در بخش ارزشیابی این اصول عبارتنداز : ارتقای احساس مسئولیت شاگردان نسبت به ارزیابی دانش، مهارت و بینش خود نسبت به حرفه‌ها، لحاظ کردن سطوح دانش، مهارت و بینش نسبت به حرفه‌ها در امر ارزشیابی، توجه به ظرفیت و توانایی یادگیرندگان در امر ارزشیابی.

vocational education, model, curriculum, philosophy of education of the Islamic Republic of Iran, آموزش حرفه‌ای, الگو, برنامه درسی, فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران