ارزیابی کارایی نظام سلامت در ایران نسبت به کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی به روش ناپارامتریک تحلیل پوششی داده‌ها

زمینه و هدف: بخش سلامت از مهمترین بخش‌های خدماتی و یکی از شاخص‌‌های توسعه و رفاه اجتماعی است. هدف از این مطالعه ارزیابی کارایی نظام سلامت ایران نسبت به کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی می‌باشد. روش پژوهش: در این مطالعه از روش تحلیل پوششی داده‌ها برای ارزیابی کارایی استفاد شد. تمام کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی به همراه ایران (36 کشور) به عنوان یک واحد تصمیم گیرنده در تحلیل به حساب آمدند. ستاده‌ها، امید به زندگی در زمان تولد و نرخ بقاء نوزاد و ورودی‌ها، سرانه مخارج سلامت، تعداد پزشکان و تعداد تخت‌های بیمارستانی در نظر گرفته شد. از نرم افزار DEA Solver برای تحلیل داده‌ها استفاده شد. یافته‌ها: کاراترین کشورها در زمینه نظام سلامت، کانادا، شیلی، استونی، ایسلند، ایرلند، رژیم اشغالگر قدس، ژاپن، کره جنوبی، لتونی، لوکزامبورگ، مکزیک، اسلونی، اسپانیا، سوییس، ترکیه و ایران هستند که ناکارایی آن با استفاده از مدل خروجی محور محاسبه شد. ناکاراترین کشورها نیز شامل پرتغال، آلمان، ایالات متحده، لهستان،  چک، اسلواکی و مجارستان بوده است. نتیجه گیری: نظام سلامت ایران نسبت به کشورهای مورد مطالعه کارایی کامل داشت و نشان دهنده این بود که از حیث امید به زندگی و نرخ بقاء نوزادان (2 شاخص بسیار مهم نظام سلامت) ایران به نسبت ورودی‌های خود یعنی مخارج سلامت، نسبت پزشکان و تخت بیمارستان، نسبتاً مناسب عمل کرده است. با این حال نظام سلامت ایران بیشتر به دلیل میزان کم ورودی (پزشک و تخت بیمارستانی) با ستاده مشابه با دیگر کشورها (امید به زندگی و نرخ بقاء نوزادان) در این روش کارا تشخیص داده شد. از سوی دیگر، همه گیری ویروس کرونا نشان داد نظام‌های سلامت کشورها باید برای اینگونه بیماری‌ها آمادگی داشته و قابلیت افزایش تخت بیمارستانی، پزشکان و دیگر ورودی‌های نظام سلامت را داشته باشند.

کلیدواژه ها:

Efficiency ، Resource allocation ، Health services ، Life expectancy ، کارایی ، تخصیص منابع ، خدمات سلامت ، امید به زندگی