مهسا جهادی نائینی - دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران
آرزو اسماعیل زاده - دانشگاه علوم پزشکی لرستان، خرم آباد، ایران
سیدمهدی موسوی - دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.

هدف:  شاخص فشار نسبی یک روش ارزیابی ریسک ماکروارگونومی است که قابلیت شناسایی و تحلیل ریسک فاکتورهای مرتبط با وقوع اختلالات اسکلتی- عضلانی را دارد. هدف مطالعه حاضر ارزیابی ریسک وقوع اختلالات اسکلتی- عضلانی از دیدگاه ماکروارگونومی در کارکنان شرکت پالایش نفت با استفاده از شاخص فشار نسبی بود. روش‌ها: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی، جامعه آماری تعداد 172 نفر از کارکنان شاغل با 13 گروه شغلی مختلف در صنعت پالایش نفت بود که به روش سرشماری انتخاب شدند. داده‌ها با انجام مصاحبه و تکمیل چک‌لیست شاخص فشار نسبی برای همه مشاغل موجود محاسبه و سطح ریسک وقوع اختلالات اسکلتی برای آن‌ها تعیین گردید. آنالیز داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS و آزمون‌­های توصیفی و تحلیل واریانس یک‌طرفه انجام شد.   نتایج:  میانگین و انحراف‌معیار سن افراد شرکت‌کننده 3/7±38 بود. نتایج شاخص RSI نشان داد که 3 گروه شغلی جوش‌کار (1/1±63/1RSI=) فلزکار (7/1±01/ 2RSI=) و برش‌کار (6/1±12/2RSI=) در ناحیه قرمز یا ناحیه خطر، 5 گروه شغلی در ناحیه زرد یا خطر متوسط و 5 گروه شغلی نیز در ناحیه سبز یا کم‌خطر قرار دارند. همچنین بین میانگین نمره شاخص RSI با حیطه پوسچر، محیط و حمل دستی بار ارتباط معنا‌داری وجود دارد (05/0P-Value<). نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های حاصل از این مطالعه، پوسچر، محیط و حمل دستی بار به‌عنوان تأثیرگذارترین ریسک‌فاکتورها در بروز اختلالات اسکلتی- عضلانی در بین کارکنان صنعت پالایش نفت شناخته شدند. بنابراین حفظ پوسچر مطلوب در حین انجام کار، بهسازی شرایط محیط کار و کاهش میزان حمل دستی بار توسط کارکنان می‌تواند منجر به کاهش اختلالات اسکلتی عضلانی در صنایع پالایش نفت شود. کلیدواژه‌ها: اختلالات اسکلتی- عضلانی، ماکروارگونومی، شاخص فشار نسبی، ارزیابی ریسک.

Musculoskeletal Disorder, Macro- Ergonomics, Relative Stress Index, Risk Assessment., اختلالات اسکلتی- عضلانی, ماکروارگونومی, شاخص فشار نسبی, ارزیابی ریسک.