علی ملک زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم و مهندسی محیط زیست، گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد
فاطمه طباطبایی یزدی - استادیار علمی گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد
محسن نوغانی دخت بهمنی - دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد
امیرعلی برومند - دانشجوی کارشناسی علوم و مهندسی محیط زیست، گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد

با توجه به بحران انقراض گسترده تنوع زیستی در سطح جهان و ایران، ایجاد پویشی بین المللی برای مواجهکارآمد با این بحران ضرورتی انکارناپذیر است. هدف پژوهش حاضر، سنجش و مقایسه دانش، نگرش ورفتار شهروندان مناطق مختلف شهری کلانشهر مشهد به تنو عزیستی و یافتن راهبردهای بهبود کیفیت رفتارمحیط زیستی شهروندان در مناطق محروم از فرصت های تجربه طبیعت، با رویکرد آمیخته است. این مطالعهبراساس نوع داده ها، کمی و از لحاظ نوع برخورد با مسئله، کیفی است. در بخش کمی برای جمع آوردیداده ها، از پرسشنامه «طرح نظرسنجی اتحادیه اروپا » با اعمال ویرایش و بومی سازی استفاده شد و پاسخ دهیبه گویه های آن در طیف لیکرت سامان دهی گردید. روایی پرسشنامه به کمک روایی صوری و محتوایی وپایایی آن با ضریب آلفای کرانباخ (75 / 0) تصدیق شد. براساس فرمول کوکران از میان شهروندان مشهد،386 نفر به پرسشنامه نهایی پاسخ دادند. نتایج نشان داد شهروندان منطقه 9 به نمایندگی از خوشه 1 که ازبیشترین فرصت تجربه مستقیم، غیرمستقیم و نمادین طبیعت در سطح کلانشهر مشهد برخوردارند، بیشترینرفتار مسئولانه نسبت به تنوع زیستی را بروز می دهند در حالی که مناطق 10 ، 7 و 6 که به ترتیب در رتبه دوم،سوم و چهارم در بروز رفتارهای محیط زیستی قرار دارند، فرصت های به مراتب کمتری برای تجربه طبیعتدر اختیار دارند. در بخش کیفی پژوهش در راستای ریشه یابی این مسئله پنل تخصصی دلفی تشکیل و ازسوی خبرگان آن راهکارهایی با رویکرد توسعه عدالت محیط زیستی در شش محور پیشنهاد و تشریح شد.

تنوع زیستی، محیط زیست شهری، تجربه طبیعت، عدالت محیط زیست، توسعه پایدار