حمیدرضا رضایی آشتیانی - دانشیار، دانشکده مهندسی مکانیک، دانشگاه صنعتی اراک، اراک، ایران
صالح بیاتی - کارشناس ارشد، دانشکده مهندسی مکانیک، دانشگاه صنعتی اراک، اراک، ایران

امروزه معیار ارزیابی بهره وری تولید در صنعت، تولید در کوتاه­ترین زمان ممکن، با کمترین هزینه و بالاترین کیفیت می­باشد. فرآیند هیدروفرمینگ به علت ویژگی­های منحصر به فرد آن، به­طور فزاینده­ای در صنایع نظامی، خودروسازی، هوا­فضا و دوچرخه سازی در حال استفاده می­باشد. اغلب لوله های هیدروفرم شده توسط چندین مرحله فرآیند بارگذاری تولید می­شوند که با انتخاب مناسب شرایط بارگذاری شامل فشار داخلی و پیشروی محوری می­توان شکل پذیری ماده را بهبود داده و از بوجود آمدن عیوب مختلف در این فرآیند و قطعه نهایی تولیدی جلوگیری کرد. در این مطالعه به یافتن روشی کارآمد جهت دستیابی به مسیر بارگذاری مناسب فرآیند هیدروفرمینگ لوله پرداخته شده است، بطوری­که مسیر بارگذاری مناسب در این فرایند با استفاده از الگوریتم کنترل فازی که با کنترل مناسب بارگذاری مانع از کرنش بیش از اندازه لوله در حال تغییرشکل و یا شکست آن شود، تعیین ­می گردد. برای این منظور و با توجه به مزیت­های منطق و کنترل فازی از الگوریتم کنترل فازی ممدانی و با استفاده از کد نرم افزار المان محدود Abaqus برای کنترل فرآیند هیدروفرمینگ لوله استفاده شد. اندازه­گیری­های چروکیدگی و تغییر ضخامت بدست آمده از شبیه سازی به­عنوان ورودی در کنترل فازی استفاده شده و خروجی کنترل فازی جهت تنظیم مسیر بارگذاری استفاده می­شود. الگوریتم کنترل­کننده طوری طراحی شده است که انبساط قطعه را بیشینه کرده و به‌طور هم‌زمان تغییرات ضخامت دیواره و چروکیدگی را حداقل می کند. مقایسه نتایج عددی با نتایج تجربی حاکی از دقت قابل قبول شبیه‌سازی‌ها و مدل ارائه شده جهت پیش بینی مسیر بارگذاری و رفتار ماده می­باشد.

هیدروفرمینگ لوله, مسیر بارگذاری, کنترل فازی, چروکیدگی, تغییر ضخامت