باتولیت گرانیتوئیدی صاحب، شمال کردستان؛ شواهدی از ماگماتیسم کرتاسه-پالئوسن در پهنه سنندج-سیرجان

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: فصلنامه زمین شناسی اقتصادی، دوره: 12، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_ECONG-12-3_005
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 356
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

فرید عبداللهی

گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

قاسم نباتیان

گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

جیان وی لی

گروه علوم زمین، دانشگاه ووهان، ووهان، چین

مریم هنرمند

دانشکده علوم زمین، دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، زنجان، کدپستی ۶۶۷۳۱-۴۵۱۳۷، ایران

محمد ابراهیمی

گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

چکیده

باتولیت گرانیتوئیدی صاحب در شمال استان کردستان و از دیدگاه تقسیم‌­بندی ساختاری ایران، در پهنه دگرگونی‌-‌ماگمایی سنندج-سیرجان قرار دارد. این باتولیت متشکل از چندین فاز نفوذی با ترکیب کوارتزمونزودیوریت، کوارتزمونزونیت و مونزوگرانیت است. یک دسته دایک­‌های دیابازی نیز باتولیت صاحب را قطع کرده‌­اند. بر اساس بررسی‌های پتروگرافی باتولیت گرانیتوئیدی صاحب از کانی­‌های اصلی ارتوکلاز، پلاژیوکلاز، کوارتز، آمفیبول و بیوتیت، با نسبت­‌های مختلف تشکیل‌شده است. بافت­­‌های شاخص در این باتولیت گرانولار، پوئی­‌کیلیتیک و میرمکیتی هستند. ویژگی‌های کانی­‌شناسی باتولیت گرانیتوئیدی صاحب قابل‌مقایسه با گرانیتوئیدهای I-type است. بر اساس نتایج سن­‌سنجی U-Pb زیرکن از بخش­‌های مختلف باتولیت گرانیتوئیدی صاحب، سن­‌های 56/0‌± ‌03/62 تا 9/0‌±‌ 9/58 میلیون سال برای نمونه­‌های کوارتزمونزونیت، سن 3/1 ±  9/67 میلیون سال برای نمونه کوارتزمونزودیوریت و سن 56/0‌±‌‌10/61 میلیون سال  برای نمونه مونزوگرانیت به‌دست آمد. به‌طور‌کلی سن­‌های به‌دست آمده از این باتولیت گرانیتوئیدی بیانگر آن است که تشکیل باتولیت صاحب در زمان پالئوسن و مربوط به اشکوب­‌های دانین، سالاندین و تانشین است که به داخل واحدهای قدیمی‌­تر در منطقه تزریق‌شده است. علاوه‌بر این، سن­‌های به‌دست آمده از این باتولیت نشان‌دهنده آن است که باتولیت صاحب در طی یک فاز ماگمایی تشکیل‌نشده است و چندین فاز ماگمایی در زمان‌­های مختلف به داخل پوسته تزریق شده‌­اند و این باتولیت بزرگ را در زمان کرتاسه-‌پالئوسن تشکیل داده‌­اند. ظهور توده­‌های گرانیتوئیدی با سن کرتاسه-‌پالئوسن مربوط به آخرین مراحل ماگماتیسم مرتبط با فرورانش در پهنه سنندج-‌سیرجان هستند.

کلیدواژه ها

سن سنجی U-Pb, پالئوسن, سنندج-‌‌سیرجان, صاحب, گرانیتوئید, سقز, کردستان

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.