پراکندگی و توزیع ژئوشیمیایی عناصر کمیاب و کانساری در کانسار رگه‌ ای چاه‌ مسی، شمال شهربابک

کانسار رگه‌ای چندفلزی چاه‌‌مسی در کمربند مس کرمان و مجموعه ماگمایی ارومیه-‌دختر واقع‌شده است. در این محدوده، سنگ‌های میزبان شامل سنگ‌های آتشفشانی و آذرآواری است که به‌­شدت تحت‌تأثیر دگرسانی گرمابی پروپیلیتیک با چیرگی کربنات-‌کلریت قرار گرفته‌اند. کانی‌های پیریت، کالکوپیریت، گالن و اسفالریت، سولفیدهای اصلی در ذخیره چاه‌مسی هستند که با دگرسانی سیلیسی و رسی همراه می‌شوند. همچنین در بخش سوپرژن و زون اکسیدان، کالکوسیت، مالاکیت، کوولیت، آزوریت و اکسیدها و هیدروکسیدهای آهن دیده می‌شود. در بررسی ضرایب همبستگی عناصر به روش پیرسون، بیشترین میزان ضریب همبستگی مربوط به عناصر Pb-Zn و Ag-Au با میزان بیشتر از 7/0 است و در درجه بعدی اهمیت زوج عناصر Cu-Ag، Cu-Fe، Cu-Au و Fe-Ag با میزان ضریب همبستگی بیشتر از 6/0 قرار می‌گیرند؛ در‌حالی‌که همبستگی عنصر Mo با دیگر عناصر ضعیف است. تحلیل خوشه‌ای نیز نتایج مشابهی به‌دست می‌دهد. به‎نظر می­رسد، فراوانی رگه­‌های حاوی کانه­‌زایی عناصر فلزی سرب، روی و طلا اغلب در ترازهای سطحی‌­تر رخ‌داده است؛ درحالی‌که رگه‌­های حاوی کانه­‌زایی مس و نقره، علاوه‌بر ترازهای سطحی، در ترازهای عمقی­‌تر نیز دارای تمرکزهای قابل‌توجهی هستند. این یافته‌ها بیانگر احتمال وجود عیار‌های قابل‌قبول در عمق بیشتر کانسار چاه‌مسی و در نتیجه الزام ادامه عملیات حفاری است. عیار بالای عنصر مولیبدن در ترازهای سطحی به نظر می‌تواند به‌علت هم‌پوشانی هاله‌های ژئوشیمیایی اولیه رگه‌های مختلف و یا تأثیر میزان پیریت، درجه pH و درجه قلیائیت سیال بوده باشد.

کلیدواژه ها:

ضریب همبستگی ، منطقه‌ بندی ، کانسار رگه‌ای ، چندفلزی ، چاه‌ مسی ، کمان ماگمایی ارومیه-دختر