زمین‌ شناسی، سنگ‌ شناسی، ژئوشیمی و سن‌ سنجی ایزوتوپی توده‌ های نفوذی منطقه اکتشافی تاریک‌ دره

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: فصلنامه زمین شناسی اقتصادی، دوره: 12، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_ECONG-12-2_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 360
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

جمال قوی

دانشگاه فردوسی مشهد

محمد حسن کریم پور

دانشگاه فردوسی مشهد

سید احمد مظاهری

دانشگاه فردوسی مشهد

مجید قادری

دانشگاه تربیت مدرس

بهنام رحیمی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

منطقه تاریک ­دره به‌دلیل بررسی اکتشافی طلا-تنگستن در شمال‌شرق ایران و ناحیه تربت‌جام شناخته‌شده است. این منطقه در زون ساختمانی کپه‌داغ قرار دارد. سنگ‌های نفوذی با ترکیب حدواسط و طیف سنگ ­شناسی گابرو–دیوریت تا کوارتز مونزونیت در منطقه رخنمون‌‌داشته‌ و در این میان، دیوریت­ ها ترکیب غالب هستند. اغلب توده­ های نفوذی یادشده ماهیت متاآلومین، کالک‌آلکالن با غنی‌شدگی پتاسیم نشان می­ دهند و پذیرفتاری مغناطیسی این توده‌ها بسیار پایین (< 3×10-3 SI) است. روند تغییرات عناصر اصلی و کمیاب در توده­ های نفوذی منطقه تاریک‌ دره، نشان‌دهنده یک ارتباط زایشی و بیانگر مراحلی از تبلور تفریقی کانی­ های سازنده این سنگ‌ها از ماگمایی مشترک است. الگوی پراکندگی REE تمامی نمونه­ ها تمایل به غنی­ شدگی در بخش LREE دارد. در مجموع جدایش محسوسی از LREE به سمت HREE و با شیب نزولی مشاهده می ­شود و تمامی نمونه­ ها با تهی­ شدگی جزئی در Eu همراه هستند. ویژگی‌های ژئوشیمیایی و نسبت پایین N(La/Yb) تمامی سنگ‌های منطقه (بین 6/6 تا 9/12)، دخیل‌بودن ماگمایی با منشأ جبه ­ای و خارج از حوزه پایداری گارنت و یا پوسته زیرین را برای تولید آنها محتمل می‌کند. جایگاه زمین‌ساختی سنگ‌های منطقه شباهت‌هایی با محیط کمان­ های آتشفشانی داشته و همچنین ویژگی محیط‌های درون صفحه‌ای را نشان می­ دهند. سن‌سنجی‌های U-Pb بر روی دانه‌های زیرکن نشان‌داده است که قدیمی‌ترین سنگ‌های نفوذی با ترکیب گابرویی در محدوده زمانی 9/0±5/215 میلیون (تریاس بالایی-اشکوب نورین) جای‌گیری شده‌اند. همچنین بر این اساس، سن سنگ‌های میزبان این توده­ ها که تاکنون به نورین منتسب‌شده بود نیز قدیمی­ تر از تریاس پیشین پیشنهاد می­ شود.

کلیدواژه ها

سن‌سنجی ایزوتوپی, گابرو, دیوریت, تریاس فوقانی, تاریک‌دره, شمال‌شرق ایران

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.