بهادر باقری - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی
فاطمه توکلی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی

یکی از ابعاد مهم اشعار قیصر امین پور، نگاه نقادانۀ او به اوضاع و احوال جامعه و واکاوی هنرمندانۀ ناهنجاری های رفتاری و اجتماعی انسان و به ویژه ایران امروز است؛ هرچنــد بـسیاری از این انتقادها فرازمانی و فرامکانی و همواره به رفتار و پندار آدمی رواست و محدود به زمینه و زمانۀ زندگی شاعر نیست. این مقاله با مطالعۀ دقیق مجموعۀ اشعار امین پور، به این نتیجه می رسد که موضوعات مهم مورد انتقاد وی را می توان در سه ساحت ایرادات فلسفی و جهان شمول، انتقاد از خود و انتقادهای اجتماعی بررسی کرد. لح انتقادی این شاعر که گاه بیان مستقیم موضـوع است و گاه در پوشش انواع صور خیال است، همدلانه، دردمندانه، خیرخواهانه و نه از باب ایرادگیری و خود برتربینی است. او از شیوه های گوناگونی همچون ارائۀ گزارشی ظاهراً بی طرفانه بــا ژرف ساخت شکایت و اندوه، طرح پرسشی اخلاقی یا اجتماعی، صدور حکم، امر مـستقیم، نهی مستقیم، تردید، نفرین، درخواست و آرزو، اظهار شگفتی، طنز، مفاخره و بیان حسرت در انتقادهای خود بهره می برد.

قیصر امین پور، شعر معاصر، شعر انتقادی، انتقاد اجتماعی