سعید عباسی - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی همدان
امن اله شکری - شرکت کشت و صنعت مغان
محمد غلامی پرشکوهی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان
سید محسن سیدان - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی همدان
علیمحمد جعفری - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی همدان

برنامه‌ریزی در امور زراعی بدون بودجه‌ریزی سالیانه در مورد اقلام مربوط به نهاده‌های مختلف، اثربخش نیست. در میان نهاده‌های مختلف تولید، مصرف انرژی سهم قابل‌توجهی در هزینه‌های تولیدات کشاورزی داشته و پیش‌بینی آن نیازمند ابزار علمی دقیق می‌باشد. این تحقیق با هدف ارزیابی و تعیین مدل پیش‌بینی میزان مصرف سوخت دیزل در تراکتور MF-399 در شهرستان پارس‌آباد مغان بر اساس پارامترهای زراعی و ماشینی در انجام عملیات مکانیزه گندم آبی انجام شد. در این مطالعه، میزان مصرف سوخت دیزل در واحد سطح به‌عنوان متغیر وابسته و اندازه سطح زیرکشت گندم آبی (هکتار) به‌همراه عملکرد زمانی تراکتور در انجام عملیات زراعی به‌عنوان متغیرهای مستقل در ارزیابی مورد استفاده قرار گرفتند. پس از بررسی و آزمون دو مدل کاب داگلاس و متعالی بر اساس معیارهای آماری و اقتصادسنجی، مدل کاب- داگلاس با چهار متغیر مستقل به‌عنوان بهترین مدل به‌منظور پیش‌بینی میزان مصرف سوخت دیزل انتخاب گردید. در این مدل ضریب تبیین تعدیل شده برابر 76/0 و درصد میانگین مطلق خطا برابر 93/0 درصد تخمین زده شده است. در مدل یاد شده متغیر سطح زیرکشت دارای ضریب منفی و برابر با 012/0 بود، که نشان داد به‌ازای افزایش هر یک درصد در سطح زیرکشت، مصرف سوخت به میزان 012/0 درصد کاهش می‌یابد. زمان‌های صرف شده برای عملیات خاک‌ورزی، کاشت و داشت دارای ضریب مثبت در مصرف سوخت بود. این ضرایب نشان داد که در ازای افزایش هر یک درصد در زمان عملیات خاک‌ورزی، کاشت و داشت مصرف سوخت به‌ترتیب به میزان 6/0، 04/0 و 08/0 درصد افزایش می‌یابد.

زمان عملیات, سطح زیرکشت, سوخت دیزل, گندم آبی, مدل کاب- داگلاس