کبری روشنفکر - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تربیت مدرس تهران
سجاد اسماعیلی - دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات عربی دانشگاه تربیت مدرس
مرتضی زارع برمی - دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات عربی دانشگاه تربیت مدرس

ادبیات مقاومت از مهم‌ترین سنگرهای فرهنگی ملت های تحت سلطه است. ادبیات مقاوت به ویژه شعر در عراق که واکنشی به حاکمیت استبداد است، ارزش‌های ادبی، فکری و تجارب هنری ویژه‌ای را در آثار شاعران این کشور به جای نهاده است که نه تنها در مجموعۀ شعر معاصر عربی قابل اعتنا و بررسی است، بلکه می‌تواند الگویی برای ادبیات متعهد و مقاومت سایر ملل نیز باشد. پژوهش حاضر بر آن است که به بررسی درون‌مایه‌های مقاومت در دفتر شعری «اشیاء حذفتها الرقابه» از جواد جمیل، شاعر معاصر عراقی بپردازد و بیش از پیش زوایای پنهان و ناگشوده ادبیات مقاومت عراق را بنمایاند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که چه حاکمیت استبداد از عوامل اصلی بروز عناصر مقاومت در شعر جواد جمیل است. سرزمین، مردم، قیام علیه بیداد، انگیزه‌های شیعی مبارزه، ستایش آزدی خواهان و جان باختگان و امید به آینده ای روشن، از مهم ترین درونمایه های اشعار شاعر مورد نظر است.

ادبیات مقاومت عراق، درون‌مایه‌های شعر مقاومت، جواد جمیل، اشیاء حذفتها الرقابة