مفاهیم عرفانی هنر و زیبایی در حکایت قلعه ذات‌الصُور یا دژ هوشربا برگرفته از مثنوی معنوی مولانا
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: فصلنامه مطالعات هنر اسلامی، دوره: 16، شماره: 38
- کد COI اختصاصی: JR_ISLART-16-38_010
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 546
نویسندگان
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز/ایران
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز
چکیده
زیبایی از مهمترین مفاهیمی است که از دیرباز در حوزهی فلسفه و عرفان مورد توجه و مطالعه واقع شده است. یکی از برجستهترین متون ادبی و عرفانی که میتوان برای شناختِ حقیقت زیبایی به آن رجوع کرد، مثنوی معنوی است که مهمترین مبانی زیباییشناسی را در قالب دقیقترین تمثیلات تبیین برساخته است. در این اثر، حکایات متعددی وجود دارد که هر کدام به نوعی نمونه روشنی از زیبایی هنری محسوب میشوند. در این میان، حکایت قلعه ذاتالصور، یکی از مشهورترین حکایات این اثر است. مسألهای که میتوان اینجا مطرح کرد جایگاه مفاهیم عرفانی هنر و زیبایی در این حکایت است. این پژوهش با رویکرد توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر دادههای کتابخانهای، به بررسی این مسأله پرداخته است. یافتههای پژوهش حاکی از این است که داستان قلعهی ذاتالصور یا دژ هوشربا از داستانهای بسیار عمیق و غامض مثنوی است که دریایی از معانی بلند و ملکوتی را در خود دارد. قلعهی ذاتالصور، جهان تجلیات الهی و جلوهگاه صور نورانی و مثالی در قوالب محسوس و مشهود است. این نقوش متعدد و زیبا میتواند از یک سو حجاب و مانع درک حقیقت شوند و سالک را در همین مرحله صورتهای محسوس و زیباییهای عاریتی محدود و متوقف سازند و او را گرفتار سازند و هم میتواند خود به اعتبار مرات و آیت بودندشان دلالت بر زیباییهای حقیقی باشند و موجبات رهایی و رستگاری انسان را فراهم آورند. درک و رؤیت زیبایی حقیقی تنها از طریق رسیدن به معرفت نفس و با چشم سِر ممکن است. چراکه آدمی از طریق حواس ظاهری، تنها عالم محسوسات را درک میکند و از طریق حواس باطنی به دریای حقایق راه مییابد و آن کس که در محدودهی محسوسات ظاهری باقی ماند درک حقیقت امور برایش غیر ممکن شود. از این رو مولانا به گذار از نقوش و زیباییهای فریبنده ظاهر تأکید میکند. اهداف پژوهش: 1. بررسی مفهوم عرفانی هنر و زیبایی در مثنوی معنوی. 2. واکاوی مفاهیم عرفانی هنر و زیبایی در حکایت قلعه ذاتالصور سؤالات پژوهش: 1.مفاهمیم عارفانی هنر و زیبایی چه جایگاهی در مثنوی معنوی مولوی دارد؟ 2. حکایت قلعه ذاتالصور چه تأثیری در انتقال مفاهیم عرفانی هنر و زیبایی دارد؟کلیدواژه ها
عرفان, هنر و زیبایی, دژ هوشربا, قلعه ذات الصُور, مثنوی معنویاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.