نقش قاعده اتلاف و تسبیب در حفاظت از محیط زیست

حفاظت از محیط زیست یکی از موضوعات مهم بشری است، که امروزه توجه مجامع جهانی را به خودجلب نموده است و رفته رفته به یکی از چالش های اصلی جهان بدل شده است.مساله محیط زیست به دلیلارتباط تنگاتنگ با حیات انسانی و نظم آفرینش به خوبی مورد عنایت شریعت بوده و در فقه پویای شیعه برایحفاظت از محیط زیست و جلوگیری از تخریب آن ونیز برخورد با عوامل تخریب کننده آن قواعد فقهی متعددیوجود دارد که در پرتو آن ها می توان خلاهای قانونی در این حوزه را پر کرده و مسیولیت افراد و احکام اخلالزیست محیطی را با توجه به شرایط جدید و ابداعات به وجود آمده استخراج نمود؛ قواعد مشهوری چون قاعدهلاضرر، قاعده اتلاف، قاعده تسبیب، قاعده ضمان ید و یا قواعد نوظهوری چون قاعده عدالت، قاعده حفظ نظام،قاعده وجوب حفظ توازن در طبیعت، قاعده اسراف و... که اگر چه کمتر به عنوان یک قاعده فقهی مطرح شدهلکن قابلیت طرح به عنوان یک قاعده فقهی را دارند.این قواعد که راز پویایی و انطباق پذیری فقه اسلامی برحوادث نو پیدای جامعه هستند، احکام تکلیفی و وضعی مکلفین در جهت حفاظت از محیط زیست را مشخصنموده و تضمین کننده عدالت درون نسلی و بین نسلی می باشند و از هر گونه تجاوز به حریم طبیعت و محیطزیست و یا انحصار بهره مندی از منابع زیست محیطی توسط گروهی خاص جلوگیری می نمایند.

کلیدواژه ها:

محیط زیست ، قاعده اتلاف ، قاعده تسبیب ، منابع طبیعی