خوانش دلوز از عملکردهای تخیل کانتی با توجه به سنتزهای سه‌گانۀ تفاوت و تکرار

هدف مقاله حاضر شرحِ افعال و عملکردهای تخیل از وجه هستی‌شناختی در نظر دلوز با تکیه به آثار پیش‌نقدی و نقدی کانت است. مفروض اینکه عملکردهای تخیل، در تفکر دلوز از رهگذرِ قوه صورتبخش در تفکرپیشانقدی، فعالیت سنتز و شاکله در نقد اول و نیز تولید و تکوین در امر والا و سمبولیسم در نقدسوم وضوح می‌یابد. دلوز با یک سری تأکید، سنتزهای سه‌گانه‌ی تفاوت و تکرار را بر شالوده‌ی فعل و عملکردهای تخیل کانتی استوار می‌کند. در سنتزهای کانتی به کثرات در یک زمان و مکان نظم بخشیده می‌شود. شاکله به عنوان تعین زمانی، سنتزهایی را تحت سلطه فاهمه انجام می‌دهد و به داده‌های حسی فرم می‌دهد. در دو وضعیت امر والا و نمادسازی، تخیل با فعل تولید و عملکرد تکوین با قوام‌بخشی به هماهنگی قوا می‌پردازد. سنتز زمانمند اول دلوز با تمرکز بر سنتز دریافت کانتی، متعلق به اکنون، عادت و مبتنی بر فعل انقباض است. در سنتز زمانمند دومِ دلوز، به‌موازات امر والا و تکوین شاکله‌ی کانتی، گذشته ناب، در قالب طرح پرسشی که برهم‌زننده‌ی زنجیره‌ متوالی اکنون است، تکوین می‌یابد. در سنتز سه مرحله‌ای سوم بعد از دو وقفه، فرم ناب زمان تکوین پیدا می‌کندکه با مراحل سمبولیسم و بن‌بست شاکله‌ی کانتی همخوان است. نتیجه اینکه سنتزهای زمانمند دلوزی در تفاوت و تکرار، مبتنی کنش، فعل و عمل تخیل کانتی در وضعیت‌های مختلف است.

کلیدواژه ها:

تخیل ، سنتز ، شاکله ، تولید ، تکوین