بررسی نقش دین در عرصه اجتماعی حیات بشر(در نگاه متکلمین متقدم)

پیامدهای حضور مؤثر دین در جامعه بیانگر کارآمدی و پویایی آن دین است. متفکرین معاصر شیعه مدعی هستند دین اسلام و به خصوص مذهب شیعه دارای کارکردهای مثبت در عرصه اجتماعی است. این در حالی است که الهیات جدید در غرب قائل به نقش حداقلی برای دین است. اگر بتوان ثابت کرد که کارکردهای اجتماعی دین در طول حیات شیعه براساس منابع وحیانی مورد توجه اندیشمندان این مذهب بوده است؛ برگه برنده ای برای نظام اعتقادی شیعه در مقابل فلسفه های فکری غربی و همچنین نشانه کارآمدی و پویایی و روزآمد بودن آن است .در این نوشتار سه کارکرد اجتماعی دین یعنی حل تنازع انسان ها، ایجاد همبستگی اجتماعی و کنترل رفتار اجتماعی انسان ها، ایجاد تمدن و فرهنگ انسانی در آثار شیخ مفید و خواجه نصیرالدین طوسی و علامه حلّی بررسی می شود و نشان می دهد که این متکلمین با مبنای خدامحورانه و بر اساس مطالعات درون دینی و برون دینی با نظر به شرایط زمانه و مسائل مبتلا به عصر خود به این مصادیق تحت عناوینی چون فلسفه بعثت ،فواید نبوت، ضرورت وجود امام، بیان اختیارات امام، فلسفه برخی احکام مثل حدود و .... پرداخته اند. بدین وسیله پویایی و کارآمدی اندیشه دینی شیعه را در دوران های مختلف در سطح جامعه به منصه ظهور رسانده اند. با بهره گیری از این دستاورد می توان نقشه راهی برای تحقق جامعه اسلامی آرمانی تدارک دید.

کلیدواژه ها:

کارکردهای اجتماعی دین ، شیخ مفید ، خواجه نصیرالدین طوسی ، علامه حلی