فرشته شاهبازی اصل - پژوهشگر، موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
علی اشرف جعفری - استاد پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

به منظور بررسی عملکرد سرشاخه و خصوصیات مورفولوژیکی در نعناع Mentha pulegium (پونه معطر) تعداد12 جمعیت در سال 1394 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی البرز کرج در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در دو تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. مزرعه با سیستم قطره‌ای آبیاری شد. در سال اول به‎علت رشد غیریکنواخت و کم بوته‌ها یادداشت برداری انجام نشد و در سال دوم از صفات عملکرد تر و خشک سرشاخه، ارتفاع گیاه، تعداد شاخه اصلی، قطرتاج پوشش، طول گل‌آذین و تعداد گل در بوته یادداشت برداری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت بین جمعیت‌ها از لحاظ کلیه صفات در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. از لحاظ وزن تر سرشاخه، جمعیت‌ مریوان با میانگین عملکرد 824 گرم در بوته و از لحاظ عملکرد خشک سرشاخه، جمعیت22381 اراک با عملکرد 6/375 گرم در بوته بیشترین سرشاخه خشک را تولید نمود. از نظر ارتفاع بوته جمعیت‌های 22381 و 22391 استان مرکزی با میانگین 6/82 و 8/81 سانتی‌متـر بیشترین ارتفاع بوته را داشتند از لحاظ طول گل‌اذین جمعیت‌های 22391 اراک و گرگان به ترتیب با 6/11 و 07/10 سانتی‌متـر بیشترین مقدار داشتند. بیشترین تعداد گل نیز به میزان 60 عدد در بوته متعلق به جمعیت‌ میاندواب بود. با استفاده از تجزیه خوشه ای به روش Ward جمعیت‌ها به 2 گروه تقسیم شدند. کلاسترهای 1 و 2 به ترتیب دارای 8 و 4 جمعیت بودند. میانگین کل جمعیت‌ها در کلاستر1 از لحاظ کلیه صفات از کلاستر2 بیشتر بود. با توجه به نتایج برخی جمعیت‌های کلاستر‌1 مانند مریوان و22381 اراک که بیشترین تولید سرشاخه تر و خشک داشتند جهت کشت و اهلی کردن معرفی شدند.

نعناع Mentha pulegium عملکرد سرشاخه, صفات مورفولوژیکی