آیسان قاسملو - دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان
افشین زهدی - استادیار گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان
حسین کوهستانی - دانشیار گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان
میر علی اصغر مختاری - دانشیار گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان

در این پژوهش، ماسه­سنگ­های بخش میانی سازند قرمز بالایی در فاصله ۷۰ کیلومتری شمال­باختر زنجان مورد مطالعه قرار گرفته است. بخش میانی سازند قرمز بالایی ۹۴۵ متر ستبرا داشته و به ۴ بخش تقسیم می­گردد. این بخش‎ها شامل تناوب واحدهای تبخیری و مارن‏های سبز با میان­لایه‎های ژیپس‎دار با ستبرای ۳۰۰ متر، تناوب مارن‎های قرمز با میان‏لایه‏های ماسه‏سنگی قرمز و خاکستری رنگ و میکروکنگلومرا (با فراوانی ناچیز) با ستبرای ۳۵۵ متر، تناوب مارن‏های قرمز و سبز با میان­لایه‏های ماسه‏سنگی خاکستری و قرمز رنگ با ستبرای ۱۵۰ متر و تناوب مارن‎های سبز- خاکستری با میان‏لایه‏های ژیپس با ستبرای ۱۴۰ متر می‌باشند. ماسه­سنگ­ها عمدتاً دربرگیرنده انواع خُرده­سنگ­های رسوبی، دگرگونی و آتشفشانی، کوارتزهای عمدتاً تک­بلوری با خاموشی مستقیم و به میزان کمتر فلدسپات عمدتاً از نوع ارتوز می­باشد و در فضای بین این ذرات، سیمان کربناته و به میزان کمتر ماتریکس شناسایی شده است. ماسه­سنگ­ها از نوع فلدسپاتیک لیت­آرنایت و به میزان کمتر لیت­آرنایت (عمدتاً چرت­آرنایت) بوده و بلوغ بافتی، این ماسه‏سنگ‏ها عمدتاً به‏صورت نیمه‏بالغ تا بالغ می‏باشند. لایه­های میکروکنگلومرایی نیز از نظر ترکیب سنگ­شناسی مشابه با ماسه­سنگ­ها بوده و به صورت کنگلومرای خارج سازندی، ارتوکنگلومرا (زمینه کمتر از ۱۵ درصد) و از نوع چند منشأیی تقسیم­بندی می­شوند. براساس اجزای اصلی تشکیل­دهنده و نتایج آنالیزهای ژئوشیمیایی عناصر کمیاب، جایگاه تکتونیکی این ماسه­سنگ­ها مناطق برخوردی و کوهزایی با چرخه مجدد است. هم­چنین با توجه به داده‎های به‎دست آمده در این تحقیق، سنگ مادر ماسه­سنگ­ها بیش­تر مربوط به سنگ­های آذرین حدواسط تا فلسیک بوده و تحت تأثیر آب و هوای نیمه­خشک قرار داشته­اند.

چینه نگاری سنگی, زمین‌شیمی, جایگاه تکتونیکی, بخش میانی سازند قرمز بالایی, زنجان