مفهوم شناسی توصیفی مدارا در قرآن

مدارا در زمره مفاهیم اخلاق محور در قرآن است. گستره مفهوم مدارا، به حدی است که می توان آن را به عنوان یک حوزه معنایی در نظر گرفت و ارتباط مفاهیم دیگر را با آن تعیین نمود. آنگاه بر اساس این حوزه معنایی، آن را در تعاملات اجتماعی به کار گرفت. مفهوم مدارا در آیات قرآن با مفاهیم عفو و صفح، صلح، صبر و سلم همچنین مغفرت مورد بازشناسی قرار گیرد. از این رو » مدارا « مرتبط است. بنابراین ضرورت دارد ماهیت این مفاهیم، در حوزه معنایی پژوهش حاضر با روش توصیفی – تحلیلی، به منظور تبیین نظام مدارا در قرآن کریم انجام گرفته است. بررسی واژه های همنشین مفهوم مدارا در قرآن حکایت از آن دارد که سه رویکرد گذشت (عفو و صفح و مغفرت)، اصلاح امور (صلح) و استقامت در عقیده (صبر و سلم) در این حوزه قرار دارد. به این معنا که در برخی از تعاملات با رویکرد گذشت و چشم پوشی رفتار کرد. در برخی از تعاملات اراده اصلاح امور را داشت و در برخی امور هم درعین ثبات در عقیده به جاهلین با سلام روبرو شد. واژگانی که در مقابل این مفاهیم قرار گرفته اند واژه دهن و عجله می باشد که در خواست کفار از پیامبر (ص) بوده است. این مفاهیم در میان مؤمنان جایگاهی نداشته و مورد نهی الهی است.

کلیدواژه ها:

قرآن کریم ، مدارا ، صبر ، سلم ، صفح ، عفو ، صلح ، دهن