حمید رضا طوسی - عضو هیئت علمی جامعه المصطفی (ص)

تبیین نسبت میان ارزش و حقوق در نظام حقوق معاهدات به مسئله تعیین مضمون اصول کلی حقوقی از جمله اصل حسن نیت، فروکاسته شده است. زیرا با درج ارزشهای حقوقی در مستندات این نظام حقوقی از یکسو و تفسیر پوزیتویستی حاکم از مقررات آن از سوی دیگر، ناسازگاری روشنی میان نظریه و واقعیت حقوقی را موجب گشته است. علاوه بر این دوگانگی بغرنجی در تعیین قلمرو حقوق و تعهدات دولت ها ناشی از تردید در چگونگی تاثیر گذاری این ارزش حقوقی در قاعده وفای به عهد (محوری ترین قاعده نظام حقوق معاهدات) مشاهده می گردد. در این نوشتار با بهره بردن از آموزه های قرآنی و با روش تفسیر موضوعی برون قرآنی (در شکل توسعه یافته آن) اثبات گردید که اولا مفهوم ارزش های حقوقی مانند اصل «حسن نیت» ترجمان اصل «عدالت» است و ثانیا بنابر نظریه الهی، این اصل در دو حوزه سنجش اعتبار قواعد نظام حقوق معاهدات و تعیین دامنه تعهدات و حقوق دولت ها تاثیر گذار است.

دیدگاه قرآنی، اصول کلی حقوقی، اصل کلی حسن نیت، اصل عدالت، معاهدات بین المللی، قاعده وفای به عهد، قلمرو تعهدات بین المللی