بررسی تطبیقی مفاهیم و موضوعات حکمی و اخلاقی در شاهنامه فردوسی و دیوان متنبّی

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: دوفصلنامه ادبیات تطبیقی، دوره: 12، شماره: 22
  • کد COI اختصاصی: JR_JCTK-12-22_012
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 314
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

زینب منوچهری

زبان و ادبیات عربی، دانشکده اللهیات، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران

ولی الله شجاعپوریان

گروه زبان و ادبیات عربی، .دانشکده الهیات، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران

منوچهر جوکار

گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران

چکیده

چکیده یکی از موضوعات محوری که بیشتر شعرای برجسته‌ی ایرانی و عرب بدان پرداخته‌ و آن را از ضروریات زندگی دانسته‌اند، مفاهیم حکمی و اخلاقی است؛ زیرا موضوع آن، انسان و سازندگی روحی و معنوی اوست. فردوسی و متنبّی دو چهرة شاخص در شعر فارسی و عربی به شمارمی‌آیند که سروده‌های حکمی و اخلاقی‌شان در میان دیگر شاعران از فراوانی و شهرت بیشتری برخوردار است. این پژوهش نشان می‌دهدکه علاوه بر توارد خاطرِ برآمده از ذوق هنری و فطری، همزمانی تاریخی، شیعی بودن دو شاعر، بهره‌گیری از منابع غنی فرهنگ اسلامی - ایرانی، از منابع حکمت و اخلاق در شعر این دو شاعرِحکیم بوده‌است و امکان تأثیرپذیری مستقیم فردوسی و تأثیرپذیری غیرمستقیم متنبّی از آیین و اندیشه‌های حکمی و اخلاقی ایران باستان محتمل و در برخی موارد قطعی است. این پژوهش براساس چارچوب‌ ادبیات تطبیقی (مکتب فرانسه) به تحلیل جنبه‌های مشترک و متفاوت موضوعات حکمی و اخلاقی دو شاعر پرداخته‌است. محور اساسی پژوهش عبارت از: تحلیل تطبیقی حکمت و اخلاق دو شاعر با ذکر تفاوت‌ها براساس جدول فراوانی. مهم‌ترین یافته‌ی این تحلیل تطبیقی این است که متنبّی از حکمت و اندیشه‌ی ایرانی تأثیر پذیرفته است و شاهنامه بازتاب اصیل این حکمت و اخلاق ایرانی است.

کلیدواژه ها

حکمت, اخلاق, شاهنامه, متنبّی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.