تاریخ‌نگاری دورۀ سامانیان

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی، دوره: 20، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_IHCS-20-1_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 447
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مریم دولت رفتارحقیقی

دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی

محمد سپهری

استاد گروه تاریخ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی

چکیده

تاریخ‌نگاری سامانیان تاحدودی ادامة ساده‌نویسی اواخر قرن دوم هجری قمری است، اما نثر مصنوع شماری از مورخان و نویسندگان، در ستایش امیران و وزیران، مبالغه‌آمیز بوده است و آنان را پادشاهانِ برحق دانسته‌اند. تاریخ‌نویسی این دوره بیش‌تر برمبنای مشاهدات شخصی و اسناد بوده و از این نظر مهم است. تبیین ویژگی‌های عمدة تاریخ‌نگاری و نقاط ضعف و قوت برجسته‌ترین منابع تاریخی سامانیان اولویت این پژوهش است؛ ازجمله بیان نقش امیران و وزیران سامانی در تاریخ‌نگاری و شناسایی شاخصه‌های مهم منابع تاریخی. از مشخصه‌های عمدة تاریخ‌نگاری این دوره رویکرد فرهنگی تمدنی مورخان، تاریخ‌نگاری کل‌نگر، نگرش عقل‌گرایانه، و تلفیق دانش‌های متعدد ازجمله تاریخ، جغرافیا، نجوم، و آگاهی از علوم و حوزه‌‌های گوناگون است. از دیگر مشخصه‌ها، روی‌آوری به ترجمه و تهذیب، گریز از روش‌های تدوین اخبار برپایة اصول و سنت‌های ثبت و نقل حدیث، و پیدایش شیوه‌های نو در تاریخ‌نگاری است. رونق تاریخ‌نگاری و پیدایش آثار مهم تاریخی در دورة سامانیان دستاورد گوناگونیِ عوامل در روزگار و قلمرو این خاندان است.

کلیدواژه ها

اسلام, ایران, سامانیان, تاریخ‌نگاری, تاریخ بخارا, حدود العالم, تاریخ بلعمی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.