محمدعلی بهمنیار - استادیار گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی، دانشگاه مازندران
مینا شهابی - مربی گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی، دانشگاه مازندران
محمدجواد بحرالعلومی - کارشناس گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی، دانشگاه مازندران

یکی از مسائل بسیار مهمی که امروزه درشهرهای بزرگ وجود دارد تخلیه و یا مصرف مجدد حجم زیادی از پساب های صنعتی و یا خانگی می باشد. این پسابها در کوتاه مدت بدون اینکه سمیت عناصر سنگین را درگیاهان باعث شوند قابل استفاده هستند. ولی استفاده طولانی مدت از آنها ممکن است منجر به افزایش غلظت این عناصر در گیاهان تحت کشت گردد. آبیای برنج با آب رودخانه ای که متاثر از فاضلاب شهری وصنعتی بودموجب افزایش تجمع سرب، مس و نیکل در اندام های هوائی گیاه برنج گردید (2). کادمیوم به عنوان عنصری نسبتا پر تحرک و قابل دسترسی برای گیاه شناخته شده است (6). میزان تمرکز کادمیوم در اندام های هوائی گیاه از مرحله خوشه آغاز شده و در مرحله برداشت به حداکثر میزان خود می رسد. این تمرکز در ساقه حداکثر و سپس در برگ پرچم صورت می گیرد. تمرکز کادمیوم در دانه بسیار کمتر از ساقه و برگ و قریب یک دهم میزان آنها میباشد (5). آهک با بالا بردن واکنش خاک موجب کاهش جذب کادمیوم می شود (3و7) . گیاهان سبزینه ای که در نزدیک کارخانه کشت می شوند موجب افزایش غلظت کروم در اندام های گیاهی خواهند شد و این تجمع عمدتا در برگها خواهد بود (9). در اندام های مختلف گیاهان که با فاضلاب شهر تهران آبیاری می شدند فلزات سنگین در اندام های گیاهی تجمع یافته و انباشت کادمیوم و کروم بیشتر از سایر عناصر بود. کادمیوم در ریشه یونجه و برگ کاهو و کروم نیز در یونجه نسبت به سایر گیاهان بیشتر بوده است (1). هدف از تحقیق بررسی تاثیر پساب صنعتی و شهری در تجمع کروم، کادمیوم، سرب و نیکل در اندام های مختلف گیاهان تحت آبیاری با پساب می باشد.