بررسی تحلیلی بخش فرش «عرب جنی» از کتاب فرش‌ها و هنر، فرش‌های پرنده‌دار ایلیاتی و غیره: مجموعه آثار بوئنوس آیرس A Buenos Aires Collection: Rugs and Art Tribal bird rugs and others

فرش عرب­جنی، نمونه­ای از فرش­های سلیمانیست که اجزاء تصویری آن به صورت نمادین و چکیده­نگاری­شده ظهور یافته­اند. این نمونه از فرش برخلاف دیگر فرش­های سلیمانی، در دسته­ی فرش­های تصویریِ صرف قرار نمی­گیرد. ترکیبات فرمی و رنگی آن، بیننده را به عالم نیروهای ماوراءالطبیعه پیوند می­زند. یک نویسنده­ی غیرایرانی در کتابش: «فرش­ها و هنر»، به فرش عرب­جنی پرداخته است. به علاوه گنجانیدن بخش مجزایی از کتاب در جهت معرفی و ارائه­ی یک نمونه­ی تصویری تا کنون منتشر نشده­ی فرشی که به ندرت در موطن خویش (فارس) بافته شده است و اکنون نیز نمونه­ای از آن در ایران موجود نیست؛ از دلایل اهمیت پرداختن به نقد کتاب است. روش تحقیق در این نوشتار تحلیل محتوایی و توصیفی می­باشد. فرش عرب­جنی توسط کوچندگان اُستان فارس بافته و نماینده­ی فرهنگ ایلیاتی و باورهای دینی ایشان بوده است. در متون مختلف ادبی و فرهنگ فولکور ایران، همواره فارس را مُلک سلیمان نامیده­اند؛ آمیختگی داستان­های حضرت سلیمان در بخش اعتقادات دینی و جغرافیایی با خضر نبی و ایزدبانوی ناهید به سبب اشتراک وظایفشان، باعث ایجاد شباهت و همسانی آنها شده است. در این راستا، دستبافته­های ذهنی­باف و بداهه­ی ایلیاتی بستر مناسبی را برای به تصویر کشیدن باورهای بومی و دینی مردمان این خطه فراهم آورده است.

کلیدواژه ها:

فرش عرب جنی ، سلیمان نبی ، خضر (ع) ، اناهیتا ، قالی ایلیاتی