بازسازی روایت فتح ایران در دوره خلافت ابوبکر در آثار مورخین قرن سوم هجری

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: دوفصلنامه تاریخ نگری و تاریخ نگاری، دوره: 29، شماره: 24
  • کد COI اختصاصی: JR_HPH-29-24_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 410
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

نیما باقری

دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته ایران اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد

مریم عزیزیان

استادیار گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد

لیلا نجفیان رضوی

استادیار گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

مراحل اولیۀ فتوح، تأثیر فراوانی بر ادوار بعدی حکومت اسلامی داشت. این امر زمینۀ توجه مسلمانان به فتوحات را فراهم آورد که یکی از نتایج آن ذکر اخبار فتوح در متون تاریخی بود. به‌دلیل نزدیکی زمانی، طرح فتوح ایران در کتب برخی از مورخان قرن سوم همانند ا‌بن‌‌خیاط، بلاذری، دینوری و یعقوبی اهمیتی ویژه دارد. در این نگاشته‌ها، روایات مشابه و متفاوت فراوانی خاصه دربارۀ فتوحِ دورۀ خلیفۀ اول وجود دارد. براین‌اساس، شیوۀ مورخان سدۀ سوم هجری در بازسازی روایت فتوح ایران و ارتباط آن با فضای کلی فرهنگی‌سیاسی در دورۀ خلافت ابوبکر مسئلۀ پژوهش حاضر است. از نتایج این پژوهش توصیفی‌تحلیلی این است که بسیاری از این مورخان با پذیرش فرهنگ اسلامی حاکم کوشش کردند فتوح ایران در دورۀ خلیفۀ اول را در زنجیرۀ تاریخ مقدس امت و خلافت اسلامی جای دهند؛ اما دلبستگی‌‌های مکانی و جایگاه اجتماعی هر یک از این مورخان دغدغه‌‌های ویژه‌ای در زمینۀ تفاخرطلبی قومی و رقابت‌‌های محلی و منطقه‌‌ای برای آنها ایجاد کرد؛ ازاین‌‌رو به تفاوت‌‌هایی در شرح جزئیات روایت فتوح این دوره منجر شد.

کلیدواژه ها

فتوح ایران, خلافت ابوبکر, تاریخ‌نگاری اسلامی, تاریخ یعقوبی, فتوح البلدان, اخبارالطوال, تاریخ خلیفه

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.