ناهید نصیحت - استادیار گروه آموزش زبان و ادبیات عربی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
رضوان باغبانی - استادیار گروه آموزش زبان و ادبیات عربی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

بخش هایی از گفتمان طنز، تهکم و تناقض (یا پارادوکس) است که نوعی هنجارگریزی زبانی به شمار می آید. در این دو فن، غیر واقع نمود واقعی می یابد. تهکم و تناقض با شرایط اجتماعی و سیاسی که انسان در آن قرار دارد، کاملاً مرتبط است و از واقعیت تلخ جامعه پرده برمی دارد. از شاعران طنزپرداز و مشهور عراقی که از این نوع طنز در گفتمانش به خوبی بهره برده، احمد مطر هاشمی است. پژوهش پی شرو با هدف تبیین تهکم ها و تناقض نمایی های شعر وی با روش تحلیلی استنباطی به استخراج و شرح این فن ادبی در گفتمان شعری او پرداخته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که موقعیت حاکم بر جامعه ی احمد مطر باعث شده است تا تهکم تمسخرآمیز بسامد بالایی در شعر وی داشته باشد. همچنین تناقض نمایی به خوبی خود را نشان می دهد. شاعر با تناقضاتی که به نمایش می گذارد، مفارقه های زیبایی می آفریند و این مفارقه های متناقض را برای پرده برداشتن از واقعیت تلخ می آورد. با چنین هدفی در پوشش تعبیرهای پارادوکسی و به وسیله ی کاربرد آیاتقرآن و اشعار قدیم و نیز اسلوب گفتگو (یا سبک داستانی از زبان حیوانات) در تصویرگری هایش آشنایی زدایی می کند. تصویر و معنایی تازه و غیرقابل پیش بینی به وجود می آورد و باعث می شود ذهن خواننده که گرفتار عادت گشته، حجاب عادت را از مقابل دیدگان کنار زند و دقیق تر به متن بیندیشد. هنر تصویرپردازی این شاعر طنزپرداز، وابسته به همین مفارقه ها و نهفته در آن است

تهکم، تناقض، احمد مطر