رضا فلاح نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن، کارشناس شهرداری تهران
کامبیز نگین تاجی - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری - دانشگاه آزاد اسلامی، کارشناس شهرداری تهران

با گذشت قرون متمادی از برخوردهای قهری با جرایم و حصول کمترین نتیجه از اعمال مجازات صرف برای مجرمان، کارشناسان علوم اجتماعی به این نتیجه رسیدند که علاج واقعه را باید قبل از وقوع اندیشید. هم اکنون در بسیاری از کشورهای توسعه بافته موضوع پیشگیری از وقوع جرم و نیز فاصله گرفتن از برخوردهای قهری صرف، به یک اصل بدل شده و همواره مورد توجه دولتمردان بوده است به تبع این امر، تنظیم کنندگان قانون اساسی نیز بر این موضوع گرايش و تأکید ویژه داشته اند و از این رو موضوع پیشگیری از وقوع جرم» را که یک مقوله اجتماعی است را طی بند ۵ اصل ۱۵۶ قانون اساسی در حوزه وظایف قوه قضائیه قرار داده اند. همچنین اداره کل اجتماعی و فرهنگی قوه قضائیه هم اکنون عهده دار وظایف فوق بوده و با ایجاد سامانه های نظام مند در بخش های مختلف خود، سعی در تحقق این اهداف دارد. مفهوم شهروندی را می توان در مجموع جزو مفاهیم جدیدی دانست که با زندگی برخاسته از تجدد و فرهنگی انسان اجتماعی در هم آمیخته است .اهمیت حقوق شهروندی به حدی است که رابطه نزدیکی با جایگاه حاکمیت پیدا می کند و حتی برخی از کارشناسان بر این باورند که جامعه ای که در آن حقوق شهروندان نهادینه نشده باشد، رابطه مردم و حاکمیت دچار تزلزل می شود. در این مقاله در ابتدا مبانی حقوق شهروندی و فرهنگ و آیین شهروندی به تفسیر پرداخته شده و در ادامه به قانون اساسی و حقوق شهروندی و همچنین حقوق شهروندی در اسلام و در نهایت با نگاه به اینکه حقوق شهروندی حرکت به سوی قانون گرایی می باشد اشاره شده است. در انتها راهکارهایی قابل اجرا در جهت ارتقاء فرهنگ شهروندی برای ایجاد جامعه مطلوب ارائه شده است.

حقوق شهروندی، جرم، اقشار آسیب پذیر ، فرهنگ شهروندی، قانون گرایی