حسن نامیان - دانش آموخته کارشناسی ارشد ادیان و عرفان دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

مساله ظاهر و باطن، یکی از موضوعات اساسی در عرفان اسلامی است. عین القضات همدانی از جمله عارفانی است که به مساله ظاهر و باطن دین پرداخته است. وی رعایت حدود شریعت را شرط لازم سير الى الله می داند و معتقد است که پیروی شریعت، آدمی را در راه راست قرار می دهد و سیر سالک را به سوی حق، جهت می بخشد ولی متوقف ماندن در ظواهر شریعت را جایز ندانسته و حقیقت اسلام را در ابعاد باطنی آن جستجو می کند. بدین منظور وی به طرح موضوعاتی در رابطه با خطاب های مختلف قرآن به انسان، حقیقت ارکان پنج گانه اسلام و هدایت گری اولیاء و پیران می پردازد. در نظر وی رسیدن به اسلام حقیقی جز با فهم باطن دین و مسلمان کردن دل ممکن نیست. از دیدگاه عین القضات لوازم نیل به حقیقت اسلام؛ ترک هواپرستی، ترک عادت پرستی، خودشناسی، سلوك مستمر، عشق به حق، مشاهده حقیقت اسلام در وجود پیامبر (ص)، می باشد. در این نوشتار، نگارنده با برسی اندیشه های عین القضات در کتاب تمهیدات، سعی دارد دیدگاه وی را در باب ظاهر و باطن اسلام و لوازم رسیدن به حقیقت آن نشان دهد.

حقیقت اسلام، ظاهر و باطن، عین القضات، تمهیدات