مهدی پندار - استادیار، گروه اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، تهران، ایرا ن
الهام وفائی - دکتری علوم اقتصادی، گروه اقتصاد، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

هدف مقاله حاضر، ارزیابی استانی متغیرهای کلان جمعیتی و اثرگذاری آنها بر اقتصاد ایران با استفاده از روش تحلیلی – توصیفی است. برای این منظور از آمار و اطلاعات سرشماری مرکز آمار ایران طی سالهای 1355-1395 استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که به طور متوسط جمعیت روند افزایشی دارد و بیشترین جمعیت مربوط به استان تهران و کمترین ایلام است. همچنین مردان نسبت به زنان جمعیت بالایی دارند. پایین ترین نرخ مشارکت مربوط به استان ایلام در سال 1375 و بالاترین نرخ مشارکت مربوط به استان گیلان در سال 1355 است. همچنین، به طور متوسط بار تکفل طی سالها و برای استانهای کشور افزایشی بوده است. نسبت وابستگی به طور نسبی طی زمان روند کاهشی داشته است و این امر به علت افزایش جمعیت در دهه های قبل بوده است که انتظار میرود با افزایش جمعیت پیر در آینده و در صورت عدم اتخاذ تصمیمات لازم، این نسبت افزایش یابد. همچنین، عدم توزیع مناسب جمعیتی طی سالهای مختلف میتواند منجر به نابرابری توسعه ای در کشور شود و نیاز به برنامه ریزی منطقه ای کاملاً مشهود است. همچنین با توجه به افزایش جمعیت و نیز افزایش بار تکفل و احتمال افزایش نسبت وابستگی در آینده به نظر میرسد که در صورتی که افزایش جمعیت با اشتغال کافی همراه نباشد و بهرهوری نیروی انسانی را همراه نداشته باشد، با تحمیل هزینه های مازاد بر دولت و افزایش مخارج دولتی منجر به کاهش رشد اقتصادی خواهد شد.

متغیرهای کلان جمعیتی، تحلیل استانی، ایران.