بررسی نظام برنامه ریزیِ توسعه شهری( مورد پژوهی : مقایسه تطبیقی کشور ایران با هندوستان )

در حال حاضر در نظام برنامه ریزی کشور ایران ،به ویژه در طرح های توسعه شهری،تصویر چندان روشنی از حوزه عمل و فرآیند تهیه و تحقق پذیری و نیز جایگاه قانونی طرح های شهری وجود ندارد. برای برون رفت از این مشکلات بهره گیری از تجارب موفق جهانی می تواند راهکارها و راهنماهای مناسبی ارائه دهد. نظام برنامه ریزی توسعه شهری هندوستان به دلیل پیشرو بودن نظام برنامه ریزی اش در برنامه های توسعه شهری ، دارا بودن ساختار قدرتمند حکومت محلی در به کارگیری مشارکت فعال و موثر مردمی؛به عنوان نمونه مناسب برای مقایسه تطبیقی با نظام برنامه ریزی ایران در این مقاله در نظر گرفته شده است . هدف از این پژوهش، رسیدن به راهکاری مناسب برای حل معضلات نظام برنامه ریزی ایران است.برای دستیابی به اهداف تلاش می شود؛به سوالات ذیل پاسخ داده شود . نظام های برنامه ریزی ایران و هندوستان چه ویژگی هایی دارند؟مردم چه جایگاهی در این دو نظام برنامه ریزی دارند؟مقایسه تطبیقی این دو نظام چه راهکارهایی برای حل چالش های نظام برنامه ریزی ایران دارد؟ روش تحقیق از لحاظ محتوایی ، توصیفی-تطبیقی - تحلیلی است. در این پژوهش، نظام برنامه ریزی هندوستان و ایران در یک بررسی تطبیقی تحلیل می شود. به نظر می رسد، استفاده هوشمندانه از تجارب نظام برنامه ریزی کشور هندوستان در مباحث رویه ای ،ساختاری و نهادی در نظام برنامه ریزی ایران تأثیرگذار خواهد بود. یافته های این پژوهش ، نشان می دهد که تفرق عملکردی در نهادهای قانون گذار ،تهیه کننده و نهادهای اجرایی در حوزه اختیارات و تصمیم سازی ،نبود هماهنگی و همیاری و همکاری بین بخشی در دستگاه های ذی ربط ، نگاه از بالا به پایین عدم انسجام بخشی بین منطقه ای ، از مهم ترین مشکلات رویه ای و ساختاری و نهادی در نظام برنامه ریزی توسعه شهری ایران است. همچنین نتایج نشان می دهد که علیرغم سابقه بیش از 60 ساله برنامه ریزی توسعه در ایران، نظام برنامه ریزی توسعه ملی و توسعه شهری دارای کاستی هایی اساسی بوده و موفقیت چندانی در عمل حاصل نشده است. ریشه همه مشکلات جامعه و نظام برنامه ریزی ایران را باید در مدیریت متمرکز دولتی، برنامه ریزی با رویه ای محافظه کارانه و تکنوکراتیک در قلمروی دیوانسالارانه از بالا به پایین، بی توجهی به نقش گروه های ذینفع بویژه شهروندان در فرایند برنامه ریزی توسعه، شکاف بین تصمیم و اجرا، فن گرا و تخصص محوربودن پیشنهادهای برنامه ریزان دانست.

کلیدواژه ها:

برنامه ریزی ، توسعه شهری ، ایران ، هندوستان