منصور نوری - کارشناس ارشدآبیاری و زهکشی ،مدیریت تحقیقات کشاورزی نیشکرکا رون
سعید برومندنسب - استاد گروه مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز
عبدعلی ناصری - دانشیار گروه مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز
علیرضا نبی زاده - سرپرست توزیع آب حوزه معاونت کشاورزی کشت وصنعت کارون

توسعۀ روز افزون سطح زیر کشت گیاه نیشکر از یک سو و نیاز آبی بالای این گیاه از سوی دیگر موجب شده است که سالیانه بخش عظیمی از منابع آب کشاورزی در استان خوزستان به این گیاه اختصاص یابد.ارزیابی راندمان آبیاری در مزارع نیشکر به منظور آگاهی از وضعیت موجود سیستمهای آبیاری و نحوۀ مدیریت آبیاری در شرکتهای نیشکری و ارایه نمودن راهکارهای عملی جهت بهبود عملیات آبیاری به منظور ارتقإ راندمان آبیاری ضرورتی اجتناب ناپذیر می باشد.بنابر این به منظور آگاهی ازمقدار راندمان آبیاری درماههای ماکزیموم نیاز آبی،در ماههای خرداد،تیر و مرداد سال 89 طرحی تحقیقاتی در سطح 5000 هکتار از اراضی نیشکر کارون درچهار تیمار که هر تیمار به سطح 1250 هکتار و سه تکرار در قالب بلوک های کامل تصادفی به تفکیک در هر یک از ماههای یاد شده اجرا شد.نتایج ارزیابی حاکی از آن است که در هر سه ماه خرداد،تیر ومردادمقدار متوسط راندمان آبیاری به ترتیب:49/9 ،51/11 و51/71 درصد می باشد.ودر مجموع متوسط هر سه ماه9/50 درصد اندازه گیری شد. بین تیمارهای مورد ارزیابی نیز در هر ماه در مقدار راندمان آبیاری از لحاظ آماری اختلاف معنی دار در سطح یک درصد مشاهده شد.به طوری که در خردادماه،تیمار چهارم با 57/13،درصد نسبت به سایر تیمارها برتری نشان داد. و در تیر ومرداد ماه تیمار سوم به ترتیب با راندمان57/37 و 57/83 درصد نسبت به سایر تیمارها برتری داشت.درهرسه نوبت ارزیابی تیمار دوم با متوسط راندمان 45/66 درصددارای کمترین مقدار راندمان آبیاری است. که دلایل اصلی آن عدم توزیع متمرکز آب ورودی به مزارع و کمبود رطوبت خاک قبل از عملیات آبیاری نسبت به سایر تیمارهای آبیاری می باشد.در نتیجه به دلیل بالا بودن حجم زه آب های خروجی از زهکشهای رو باز و کیفیت مناسب این زه آبها در کشت وصنعت کارون به منظور افزایش راندمان آبیاری،علاوه بر کنترل مناسب تر آب آبیاری وبهینه نمودن مصرف آب،روشهایی همچون زهکشی کنترل شده به شکل دوره ای،عدم لایروبی زهکشهای روباز به طورسالیانه و استفادۀ مجدد از زه آبهای موجود در آبیاری مزارع نیشکر به عنوان روشهای مناسب توصیه می شود.

راندمان آبیاری، نیشکر،ماکزیموم نیاز آبی