مقایسه میزان برخورداری و آگاهی از حقوق و تکالیف شهروندی

پیدایش شهر به نخستین تمدنهای بشری برمیگردد، آنگاه انسان تحولی عظیم را در فرهنگ به وجود می آورد و به واسطه عواملی چون: انقلاب کشاورزی، رواج داد و ستد و تجارت، اختراع خط و عوامل سیاسی، اداری، نظامی و مذهبی موجبات تکامل شهر را فراهم ساخت. رشد و گسترش بی رویه شهرها و افزایش جمعیت آنها در قرون اخیر باعث تراکم مادی و اخلاقی در فضاهای کمتر توسعه یافته و توسعه یافته شهری شده است بطوریکه وضع مقررات و تدوین قوانین شهری و تعریف و وضع تکلیف و حقوق شهروندی و مسئولیت حاکمیت شهری جهت برقراری نظم و امنیت اجتماعی شهری از الزامات شهرنشینی از عصر سنت تا مدرنیته بر اساس مقتضیات زمان مورد توجه اندیشمندان و متفکرین شهری بوده است . شکل گیری شهروندی در ایران را می توان در دو سطح شهروند ملی و شهروند شهری بررسی کرد. در واقع شهروند شهری سوگیری های افراد نسبت به استحقاق در برخورداری از خدمات شهری مختلف، برابری در فرصت های عمومی و بهره مندی از امکانات و رفاه شهری است که با مجموعه ای از مسئولیت ها، تمایلات کنشی افراد پیرامون تعهدات و مشارکت در امور شهر همراه می شود .شهروند شهری بر دو بعد حقوق شهروندی و تکالیف شهروندیاستوار است که در این پژوهش در میان شهروندان تبریزی مورد بررسی قرار می گیرد. روش انجام این پژوهش پیمایش با استفاده از تکنیک پرسشنامه بوده و بدین منظور 400 نفر از افراد 15 سال به بالای مناطق مختلف شهر تبریز با استفاده از شیوه نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شده اند. بررسی های حاصل شده بیانگر آن است که 35/76 درصد مردم شهر تبریز میزان برخورداری از حقوق شهروندی را در حد کم ،36/52 درصد در حد متوسط و در مقابل 2827/7 درصد آن را حد زیاد بیان داشته اند. مردان نسبت به زنان احساس برخورداری از حقوق شهروندی بیشتری دارند و هم چنین نتایج نشان می دهد متاهلین نسبت به بقیه افراد دارای حس برخورداری از حقوق شهروندی بیشتری هستند. افراد زیر دیپلم از حس برخورداری حقوق شهر وندی بیشتری بهره می برند. همچنین به لحاظ عملیاتی برای سنجش مقیاس تکالیف شهروندی، نتایج نشان می دهد که در 19/99 درصد مردم شهر تبریز میزان عمل تکالیف شهروندی در حد کم ، 35/76 درصد متوسط و در مقابل 44/33 درصد در حد زیاد است. زنان تبریزی بیش از مردان به رعایت تکالیف شهروندی می پردازند. افرادی که همسرشان فوت شده و یا طلاق گرفته اند، کمتر از متأهلان و مجردان به انجام تکالیف شهروندی می پردازند و نیز مقاطع تحصیلی افراد ارتباط معناداری به میزان انجام تکالیف شهروندی ندارد.. بنابراین می توان دریافت در عرصه شهری برخورداری از حقوق و رعایت تکالیف بطور یکسان در میان گروه های اجتماعی توزیع نشده و این امر بایستی در سیاستگذاری ها و برنامه ریزی های شهری مورد توجه قرار گیرد

کلیدواژه ها:

حقوق شهروندی ، تکالیف شهروندی ، تحلیل دو متغیره.