امید اشکریز - کارشناسی ارشد سنجش ازدور و سیستم اطلاعات جغرافیایی دانشگاه شهیدبهشتی
بابک میرباقری - استادیارسیستم اطلاعات جغرافیایی دانشگاه شهیدبهشتی
وحید دریانورد - کارشناسی ارشد سنجش ازدور و سیستم اطلاعات جغرافیایی دانشگاه شهیدبهشتی

برنامه ریزی مؤثر و کارآمد از تغییرات کاربری اراضی و تأثیر رشد شهری بر محیط زیست، نیازمند بدست آوردن اطلاعات مهمی از میزان گسترش شهری و روند شهرنشینی می باشد. تصاویر سنجش از دور نسبت به روشهای دستی با سرعت زیاد و هزینه کمتر نقشه های کاربری اراضی شهری را تولید میکند و با ارزیابی نتایج، اطلاعات مهمی را در تدوین استراتژی های توسعه شهری به سیاستگذاران و برنامه ریزان شهری ارائه می دهد. این پژوهش با هدف برسی تغییرات کاربری اراضی شهری با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست در سه مقطع زمانی 1377، 1388و 1398 انجام شده است. برای تجزیه و تحلیل و پایش تغییرات مکانی کاربری اراضی شهری، تصاویر ماهورهای با استفاده از روش ماشین بردار پشتیبان طبقه بندی گردید و نقشه های کاربری اراضی بدست امده بصورت دو به دو با یکدیگر مقایسه شدند. نتایج نشان می دهد منطقه کلانشهری تهران در دو دهه گذشته بسرعت رشد کرده است، که مساحت مناطق شهری با میانگین نرخ رشد سالانه 2.17 درصد از 698619.6 کیلومتر مربع در سال 1377 به 1458212.4 کیلومتر مربع در سال 1398 رسیده است. افزایش مساحت مناطق شهری در دوره اول مطالعه (از سال 1377 تا (1388 به طور قابل توجهی نسبت به دوره دوم (از سال1388 تا(1398 بیشتر بوده است، که بترتیب میانگین نرخ رشد سالانه 3.33 درصد و 2.04 درصد را ثبت کردهاند. بطور کلی برسی روند شهر نشینی منطقه مورد مطالعه، تئوریهای رشد شهری متمرکز، چند هسته ای و رشد در طول مسیرهای حمل و نقل را تبیین می کند.

سنجش از دور، رشد شهری، پایش تغییرات کاربری اراضی، منطقه کلانشهری تهران