امید توانا - کارشناسمهندسین مشاور آب ورزان
عبدالرحیم هوشمند - استادیار گروه آبیاری و زهکشی دانشکده علوم آب دانشگاه شهید چمران اهوا

در عصر حاضر،در زندگی روزمره با تصمیم گیری های چند معیاره مختلفی روبرو هستیم.فرآیند تصمیم گیری با چندین معیارکمی و کیفی با مشکلات فراوانی روبروست که از آن جمله می توان به عدم وجود استاندارد برای اندازه گیری معیارهای کیفی و نداشتن واحد برای تبدیل معیارها(کیفی و کمی)به یکدیگر را نام برد.فرآیند تحلیل سلسله مراتبی یکی از جامع ترین سیستم های طراحی شده برای تصمیم گیری با معیارهای چندگانه است.در این تحقیق بررسی مسائل و مشکلات بهره برداری و نگهداری در شبکه میاناب شوشتر،با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی 1 انجام گرفت.بدین منظور از 13 پارامتر که شامل 6پارامتر مربوط به مسائل بهره برداری از جمله،نوع سازه های تنظیم و توزیع آب،وضعیت تجهیز و نوسازی و یکپارچه سازی اراضی،وضعیت تشکل های آب بران،وضعیت تخصیص آب،سطح زیرکشت محصولات،نحوه توزیع آب در شبکه و تبعیت از الگوی کشت و 7پارامتر از مسائل نگهداری در شبکه که شامل:وضعیت تخلفات در شبکه،مسائل فرهنگی –اجتماعی،وضعیت پوشش کانالها،وضعیت دریچه های آبگیری،درجه مسئولیت پذیری کشاورزان،وضعیت رسوب در کانال و استقبال از توصیه های ترویجی به عنوان عوامل موثر بهره برداری و نگهداری در شبکه مذکور و معیارهای تصمیم گیری در نظر گرفته شدند.به منظور تعیین وزن معیارها و گزینه های تصمیم گیری ،پرسشنامه هایی تهیه گردید و توسط متولیان و کارشناسان مشاور و امور بهره برداری و تعدادی از بهره برداران اطلاعات لازم از شبکه جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.سپس با استفاده از نرم افزارExpert Choice به حساسیت سنجی معیارها و زیرمعیارها پرداخته شد.نتایج نشان داد،در مسائل مربوط به بهره برداری ،تشکل های آب بران با وزن نسبی0/275 و در نگهداری از شبکه مسائل فرهنگی-اجتماعی با0/309 دارای بیشترین تاثیر می باشند.همچنین واحدهای عمرانی D2 و D4 با برتری نسبی به ترتیب با 36/6 و32/6 بهترین وضعیت را در بین 5800 هکتار داریون 1 دارا می باشند.میزان ناسازگاری کلی مدل برابر با 0/04 و0/03 بدست آمد که نشان دهنده سازگاری مناسب تصمیمات انجام شده و با تحقیقات میدانی انجام گرفته مطابقت دارد.

تحلیل سلسله مراتبی،داریون شوشتر Expert Choiceبهره بردای و نگهداری