تحلیل گفتمان استفهام انکاری در قرآن کریم (مطالعه موردی سوره مبارکه مائده)

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: دومین کنگره بین المللی نوآوری و تحقیق در علوم انسانی و اسلامی
  • کد COI اختصاصی: HICONG02_031
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 876
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

حمید صباحی گراغانی

استادیار دانشگاه شهید باهنر کرمان

مرتضی عرب

استادیار دانشگاه شهید باهنر کرمان

منصوره عبدالعلی نژاد

دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

پرسشگری سهم والایی را در تعاملات انسانی به خود اختصاص داده است. استفهام هنری است که برای اغراض مختلف به کار میرود و در معنای مجازی کاربرد زیادی دارد. در این میان، استفهام انکاری سهم بسزایی را به خود اختصاص داده است. بنابراین به نظر میرسد که بررسی دقیق تر این نوع از استفهام در زبان قرآن، راهگشای فهم بهتر از آموزه های قرآن کریم است. ما با متنی الهی که لباس بشری پوشیده و زبانش قابل فهم برای بشر بوده و از سازوکارهای زبان بشری برای مفهوم سازی بهره برده، سروکار داریم؛ یکی از این سازوکارها، استفهام انکاری است. استفهام انکاری دارای کارکردهای گوناگونی در زبان است، این شیوه مخاطب را به تأمل و اندیشیدن دعوت می کند و گاه برای توبیخ، گاه تکذیب، گاه برای آغار یک گفت و گو و گاه برای جلب توجه مخاطب برای اینکه پیام را متوجه شود به کار می رود. در این پژوهش سعی بر آن است که استفهام های انکاری سوره مبارکه مائده با روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی بررسی و کارکرد آنها برای غالب کردن گفتمان خداوند و قرآن کریم بر سایر گفتمان ها مورد دقت نظر قرار گیرد. از این روی چهار آیه در این سوره مورد بررسیقرار گرفت؛ یافته های پژوهش نشان می دهد استفهام های انکاری موجود در آیات سوره مبارکه مائده در استیلای قدرت خداوند نقش مهمی ایفا میکنند و تنها گفتمان مورد تأیید خداوند، گفتمان توحیدی است که سایر گفتمان ها در تقابل با آن قرار دارند

کلیدواژه ها

قرآن کریم، سوره مبارکه مائده، استفهام انکاری، تحلیل گفتمان

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.