بازشناسی تحلیلی ساختارهای معماری بازار با تأکید بر امکان به روز رسانی و الگودهی در معماری معاصر ایران

بازار، از دیرباز یکی از اساسی ترین ساختارهای معماری جهت خرید و فروش کالاهای مورد نیاز مردم شهرهای ایران بوده، که با توجه به فرهنگ، جمعیت و اقلیم های مختلف، در اشکال و مساحات و با طراحی های متفاوتی اجرا گردیده است. طبق بررسی های باستان شناسان، قدمت بازار در ایران مربوط به دوران پیش از اسلام است، که از نظر ساختار کالبدی با اندکی تفاوت، در مناطق با اقلیم های مختلف، مشابهت زیادی با هم داشته اند. نقش بازار در بازشناسی خصوصیات فرهنگ و تمدن هر جامعه قابل تأمل است؛ نقشی که به زعم باستان شناسان، با عنایت به کشفیات آنها از این سرزمین، از مراکز بالقوه ای به شمار می آیند که مبتنی بر خرد جامعه زمان در نحوه و کیفیت عرضه کالا، با درنظر داشتن شرایط و امکانات موجود، احداث گردیده و به گونه ای ارگانیک توسعه یافته اند. این ساختارهای معماری با توجه به تحولات علم و فناوری، افزایش جمعیت و همچنین تفاوت در نوع نیازها و نحوه عرضه کالا در ادوار مختلف، در این سرزمین دارای سیر تحولی پیوسته، همراه با خلاقیت و تنوع آفرینی بوده اند. استفاده از اندیشه و تجارب معماری تاریخی ایران دوران باستان و اسلامی و امکان بهره گیری از دانش و فناوری نوین معماری، می تواند زمینه ساز خلق ساختارهای معماری ارزشمند هویت مدار و پاسخگو به نیازها و خواسته های استفاده کنندگان در بناهای معاصر ایران منجمله مراکز تجاری امروزی گردد. در این نوشتار سعی شده تا با تحلیل ساختارهای معماری بازار بتوان امکان به روز رسانی آنها و کاربردشان در معماری معاصر ایران را بررسی نمود. در این مقاله از شیوه ی تحقیقی توصیفی تحلیلی بهره گرفته شده که با استفاده از منابع کتابخانه ای موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی اهواز، کتابخانه مرکزی دانشگاه شهید چمران اهواز، کتابخانه مرکزی استان خوزستان، کتابخانه معاونت فرهنگی شهرداری اهواز و سایت های اینترنتی جهاد دانشگاهی، سیویلیکا و نشریه های مرتبط با موضوع انجام شده است.

کلیدواژه ها:

بازار ، معماری بازار ، ساختارهای معماری بازار ، الگوهای معماری ، معماری معاصر ، ایران