بازشناسی فناوری های ساخت تزئینات در مساجد دوره صفوی، (نمونه موردی: مسجد شیخ لطف اله اصفهان)

توجه به معنا از ارکان اصلی در معماری اسلامی است. تزئینات در این نوع بناها از اهمیت ویژه ای برخوردار است که در دوره صفویه و با توجه به تحولات فرهنگی و اجتماعی، خود را به صورت های گوناگون دربنا آشکار می سازند. مسجد اولین مرکز اجتماعی، سیاسی و مذهبی مردم مسلمان بوده و از این رو معماری آن در میان معماری اسلامی از اهمیت بسزایی برخوردار بوده است. بیشتر عناصر به کار رفته در تزئینات معماری ایران چند عملکردی بوده به این معنا که تقریباً هیچ عنصری تنها برای زیبایی یا تزئین خلق نمی شده اند. به عنوان نمونه کاربندی های داخلی بناها تنها برای تزئینات نبوده بلکه در انتقال بار نیز نقش بسزایی داشته است. کاشی کاری های گنبد نیز علاوه بر زیبایی و تزئین گنبد نقش عایق رطوبتی را نیز برعهده داشته همچنین شیشه های رنگی علاوه بر تزئین، عملکردهایی نظیر عایق بودن، جلوگیری از ورود نور مزاحم به داخل بنا را برعهده داشته اند. معماری دوره صفویه از ویژگی های فوق العاده ای در ساخت مساجد، با کیفیت بالا برخوردار بود. در این نوشتار سعی شده ضمن تحلیل تزئینات مساجد دوره صفوی و نحوه ی اجرای آن ها، امکان بروزرسانی فناوری هایشان در عصر حاضر مورد بررسی قرار گیرد. در این پژوهش از شیوه ی تحقیقی، تحلیلی توصیفی استفاده شده و گردآوری مطالب از طریق منابع کتابخانه ای مراکز علمی و دانشگاهی چون موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی خوزستان، کتابخانه مرکزی استان خوزستان و سایت های اینترنتی جهاد دانشگاهی، سیویلیکا و نشریه های مرتبط با موضوع تحقیق، انجام گردیده است.

کلیدواژه ها:

فناوری ساخت سنتی ، تزئینات مسجد ، معماری دوره صفوی ، مسجد شیخ لطف الله