سازه آبی جونکی اَبرج مرودشت؛ مدیریت منابع آب های سطحی در دوره ساسانی و اسلامی

وجود فراوان آب های سطحی و زیر سطحی در دشت ابرج مرودشت فارس و مناطق بالادست آن در دوره ساسانی زمینه ساز ایجاد و احداث سازه هایی جهت انتقال و استفاده از این آب ها شده بود. از جمله این سازه ها بقایای یک کانال است که آب را از سرچشمه های رود مایین به پایین دشت انتقال پیدا می کرده است. مسیر این کانال از نزدیک تپه باستانی جلوگیر که با توجه به یافته های باستان شناختی مربوط به دوران هخامنشی و ساسانی است، گذر می کند. بیشتر مصالح به کار رفته در کانال سنگ بوده، بدین صورت که در بعضی نقاط بستر کوه تراشیده شده و در بعضی نقاط از سنگ های کوچک و ساروج جهت ساخت دیواره کانال استفاده شده است. همچنین در پایین این کانال استودانی وجود دارد که به احتمال فراوان همزمان با سازه ابی و تپه جلوگیر بوده است که نشانگر اهمین این منطقه طی دوره تاریحی دارد. وجود این سازه ابی (کانال) نشانگر پیشرفت فن آوری و تکنولوژی ساخت سازه های ابی در دوره ساسانی و اسلامی بوده است. در این تحقیق ضمن معرفی این سازه آبی، به نقش و کارکرد این سازه و تاریخگذاری آن پرداخته شده است.

کلیدواژه ها:

دوره ساسانی ، دوره اسلامی ، ابرج مرودشت ، سازه آبی ، کانال