حسن ذوالفقارزاده - دانشیار گروه معماری دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
امیرحسین منصوری - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

همواره در هنر و معماری اسلامی، بکارگیری نمادها اهمیت داشته است و می تواند معماری را ماندگار کند. در معماری اسلامی و در بناهای مساجد و مدارس، استفاده از اعداد خاص و مقدس به عنوان مولفه های شاخص مطرح می شود که باعث استواری، زیبایی و سودمندی آن شده است. اعداد در طول زمان در همه امور بشر استفاده شده و برای انسان اولیه جایگاه و اهمیت ویژه ای داشته است. به طورکلی در ادیان الهی از ابتدا به کاربرد عدد به خصوص در معماری توجه خاصی شده است؛ همان طور که در معماری اسلامی نیز به وفور از اعداد و اشکال استفاده شده و با ظرافتی خاص و هنرنمایی ظریف به کار گرفته شده است. معماری و دستاوردهای آن، رابطه ای تنگاتنگ با هندسه دارند. هنر اسلام دارای گنجینه ی عظیمی از معانی عمیق عرفانی و حکمت الهی است زیرا این هنر ریشه در بنیان های ژرف تفکری معنوی و الهی دارد. رابطه ی اعداد مقدس و معماری ناگسستنی و پایدار است و عدد هفتاد و دو مانند اعداد دیگر ریشه در فطرت انسان دارد. در این پژوهش تلاش شده است تا معنا و مفهوم عدد هفتاد و دو مشخص شود و به کمک بررسی جلوه های این عدد با استفاده از دسته بندی انسان، طبیعت و معماری، الگوی خاص آن تبیین گردد.

هفتاد و دو، معماری، نماد، عدد، الگو