بازشناسی و اولویت بندی معیارهای موثر در تاب آوری فضای شهری طبق مدل سه گانه کانتر بروش تحلیل محتوا و تکنینک تحلیل سلسله مراتبی (AHP)

روند شهرنشيني در جهان همواره رو به رشد بوده است . افزايش رشد جمعيت در مناطق شهري در آينده همواره با تهديداتي مواجه بوده است كهاز عمده ترين آنها بلاياي طبيعي و مخاطرات مصنوع مي باشد . در دهه هاي اخير، رويكردهاي مقابله با مجموع اين مخاطرات مفهوم جديديرا تحت عنوان تاب آوري شهري براي آمادگي هرچه بيشتر در برابرشوکها و فشارهای ناشی از وقوع اين مخاطرات را مطرح كرده اند. لذاتاب آوری به عنوان راه حلي براي مقابله با اين رخدادها ، طرفدارهاي زيادي پيداكرده و مفاهيم و تعاريف متعدد و چالش هاي زيادي در اين زمينهمطرح بوده است. علي رغم شهرت كنوني و كاربرد رايج مفهوم تاب آوري در مقابل مخاطرات در پژوهش هاي علمي، و سياست گزاري ها،ادراك نظري محدودي درحوزه تاب آوري وجود دارد . براي مثال، چگونگي عملياتي شدن اين ايده و عوامل تعيين كننده تاب آوري و چگونگياندازه گيري اين عوامل هنوز بطور كامل روشن نيست . همچنين ادبيات اخير در حوزه مخاطرات و سوانح طبيعي اغلب از تاب آوري بعنوانرويكرد راهنماي اصولي مديريت بحران ياد مي كنند . در سده حاضر با توجه به رشد منابع اقتصادی، انسانی، اکولوژيکی و اجتماعی متمرکز وتمرکز آنان در شهرها و اهميت آنان سبب شبده است تا توجبه جدی به مديريت آنان و تابآوری شهر در زمان بحرانهای ناشی از رخداد مخاطراتبه عمل آيد. به طوريکه بتوان هزينه خسارات را به حداقل کاهش داده و ساختارها و عملکرد شهرها را به سرعت بازيابی نمود . در اين ميانشروع سده حاضر نقطه عطفی در جريانات مديريت بحران بوده و نگرشها از مديريت بحران به مديريت خطر و تابآوری شهر بوده است ومدل های متعدد تاب آوری در اين سالها تبيين و ارائه شبده اند . هريک از اين زمينه های مفهومی و مدل ها هرکدام به نوعی جنبه ای و سطحمشخصی از تاب آوری را مورد توجه قرار داده و به ارزيابی آن پرداخته اند . در اين پژوهش هدف شناسای و اولويت بندی معيارهای موثر درتاب آوری فضای فضاهای شهری است که با توجه به مدل سه گانه مکان کانتر دسته بندی شده و بر اساس اهميت اولويت بندی گرديده .در اين مقاله تلاش شده ، با استفاده از روش مطالعات کتابخانه ای – ،مشاهده مستقيم و پژوهش ميدانی ، و تحليل محتوا به بررسی و شناخت ابعادتاب آوری (مکان و فضا های شهری) به معرفی معيارهای اصلی تاثيرگذار در تاب آوری مکان , معيارهای عام وخاص آن بپردازد. پس ازبررسی شاخص های اثرگذار در قالب لايه های اطلاعاتی از معيارها طبق نظر متخصصين و خبرگان اقدام به تعيين چارجوب های امتيازدهیو در نهايت رتبه بندی گرديده که اولويت بندی معيارهای موثر مورد نظربا تکنيک دلفی و نرم افزار اکسل و مقايسه زوجی و نرم افزار (Expert Choice) صورت پذيرفت. نتايج حاصل از پژوهش حاضرآرايش اولويت بندی شده از معيارهای موثردر مکانيابی بهينه شامل 3 دستهمشخص بترتيب (3 بلوک معيارهای عام از مدل سه گانه کانتر - 10 بلوک عامل از معيارهای اصلی – و مجوعه ای ازريزمعيارها) رانشان ميدهد.

کلیدواژه ها:

مدل مکان کانتر ، تاب آوری ، روش تحلیل محتوا ، دلفی ، تحلیل سلسله مراتبی (AHP)