فرنوش وزین - گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

امروزه فضاهای گمشده شهری گاه واجد ارزشها و پتانسیلهایی جهت ارتقا کارامدی و بهبود جنبه های اقتصادی-اجتماعی-گردشگری یک شهر محسوب می شوند. هر شهر بسته به نوع شهروندان با فرهنگها و قومیت های خود، میتوان مکانی برای رویداد های جمعی و یا حتی گردشگری باشد. شناخت این ابعاد فرهنگی افراد و در نظر گرفتن تبعات ادراکی و انتظارات فضا یی آنان می تواند به بهبود کیفی فضاهای شهری به ویژه فضاهای شهری با قابلیت و دارای پتانسیل کمک نماید . از این روی پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل کالبدی، عملکردی و ادراکی محله از منظر ذهنی و ادراکی خرده فرهنگهای کرد و ترکمن ساکن در محله ای تاریخی واقع در شهرستان بجنورد، پرسشنامه ای با حجم نمونه 138 نفر برای هر خرده فرهنگ )ترکمن و کرد( تدو ین نموده است. روش شناسی تحقیق مبتنی بر روش تحلیل کیفی و تحلیل کمی به کمک آمار استباطی میباشد. همچنین به منظور اعتبار سنجی تحقیق از آزمون آلفای کرونباخ و به جهت فهم رابطه معیارها و زیرمعیارهای موثر در هر خرده فرهنگ از آزمون تحلیل عاملی تاییدی و از آزمون اولویت بندی فریدمن جهت یافتن اولویت های اثرگذاری معیارها در محله در دو گروه استفاده شده است. نتیجه حاکی بر آن است که توجه به اندازه مکان و میزان محصوریت، بهبود تناسبات و تنوع بصری، افزایش عناصر شاخص، توجه به گره و پاتوق ها، بهبود کیفیت دسترسی و فعالیت در فضا، توجه به اجتماع پذیری و الگو های رفتاری، افزایش تعاملات اجتماعی و رضایت مندی به عنوان عوامل مشترک انسانی، توجه به تاریخ، قدمت و هویت فضاها و در نهایت افزایش امنیت و سرزندگی از معیارهای فضاهای جاذب گردشگر از نظر دو گروه خرده فرهنگ )ترکمن و کرد( می باشد .

خرده فرهنگ کرد و ترکمن، رویدادهای گردشگری، بافت تاریخی بجنورد.