مریم موسی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران جنوب، دانشگاه ازاد اسلامی، تهران، ایران

کودکی، مهمترین دوران شکوفایی انسان و اساسی ترین پایه برای تأمین سلامت در دوره های بعدی زندگی از لحاظ جسمانی، روحی روانی و شخصیتی است. در این میان، یکی از مهمترین عوامل مؤثر بر رشد همه جانبه کودکان عوامل محیطی است. تجاربی که کودک از محیط خود کسب می کند، ارتباط و تعاملی که با محیط دارد و بازخوردها و تأثیراتی که از محیط دریافت می دارد، رشد و آموزش او را تحت تأثیر قرار می دهد. بررسی محیطهای آموزشی از دیدگاه روان شناسی محیط موضوع جدیدی است که بحث در این مورد نگرش جدیدی را در ارتباط با نقش کالبد مدرسه در برنامه درسی طرح نموده است. در سالهای اخیر با بهرهگیری از علم روانشناسی محیط، تأثیر بسیاری از عوامل و عناصر محیطی بر رفتار کودکان و نیز قدرت درک و یادگیری آنان تحلیل و بررسی شده است. پژوهش های بسیاری در این زمینه حاکی از این حقیقت است که برای داشتن یک سیستم آموزشی کارآمد، نیاز فراوان به داشتن محیط و فضایی با قابلیتهای درخور و مطلوب نیازهای روحی و روانی کودکان احساس شده است. در این پژوهش پس از مختصری توضیح در ارتباط با پیدایش این دانش و نگاهی به تحقیقات انجام شده در این زمینه، به بررسی تأثیرات روان شناختی بعضی از عوامل کالبدی، محیطی فضاهای آموزشی کودکان پرداخته شده است. هدف اصلی این مقاله شناسایی و تبیین نقش عوامل محیطی بر رفتار همه جانبه ی کودکان میباشد. با توجه به پیچیدگی جوامع و بروز نابهنجاری های روانی و رفتاری در بین کودکان، لزوم پرداختن به فرایند آموزش همه جانبه آنان و مطرح کردن راهبردهای صحیح برای تقویت و شکوفایی این پدیده بیش از پیش احساس میشود. نتایج مطالات، با توجه به عوامل مؤثر در رفتار محیطی نشان می دهد، محیط با ویژگی هایی نظیر پیچیدگی، خوانایی، انسجام، رازآلود و ایجادکننده تعامل بین کودکان در رفتار کودکان مؤثر است. همچنین اگر محیط به گونه ای طراحی شود، که در آن اصول روانشناسی محیط در رابطه با خصوصیات جسمانی و روانی کودکان رعایت شود می تواند بستر مناسبی جهت شکوفایی کودکان فراهم آورد. روش تحقیق این پژوهش از نوع کیفی و با هدف دستیابی به راهکارهایی برای طراحی مطلوب فضاهای آموزشی کودکان می باشد.

عوامل محیطی، رفتار، کودکان، روانشناسی محیط.